Uygur Türkü dilbilimci Arslan Abdulla'ya 18 yıl hapis cezası

Çin yönetiminin Doğu Türkistan'da inşa ettiği toplama kamplarında milyonlarca Uygur Türkü hala işkenceye ve soykırıma maruz kalıyor. Toplama kamplarında sıradan insanların yanı sıra aydınlar, akademisyen ve bilim insanları da bulunuyor. Birçok ünlü Uygur Türkü akademisyen, bilim insanı ve aydın toplama kamplarında işkenceye maruz kalıyor.

UYGUR TÜRKÇESİ'Nİ TÜRK TARİHİ AÇISINDAN İNCELEYEN DİLBİLİMCİ

Doğu Türkistan'ın Ürümçi şehrinde Çin yönetimince kurulan üniversitede çalışan, Çağdaş Uygur Türkçesi gibi 3 ciltli dev bilimsel eserin yazarı Uygur Türkü Prof. Dr. Arslan Abdulla, Çin toplama kampına gönderildi. Hangi sebep veya suçlamalarla toplama kampına gönderildiği bilinmeyen Arslan'ın 18 senelik hapis cezasına çarptırıldığı öğrenildi. 

UYGUR TÜKÇESİNİN, TÜRKOLOJİ'NİN BİR PARÇASI OLDUĞUNU YAZMIŞTI

Arslan tarafından kaleme alınan üç ciltli "Şimdiki Zaman Uygur Dili" kitabı şu ana kadar kaleme alınmış ve Uygur Türkçesi ile ilgili diğer kitaplardan farklı olarak Uygur Türkçesi'ni Türkoloji'nin bir parçası olarak tanıtmış ve yabancı araştırmacıların Uygur Türkçesi hakkındaki araştırmalarına da kitapta yer vermişti. Arslan kitabında, Modern Uygur Türkçesi'nin yapısı, Gök Türkçe'nin, eski Uygur Türkçesi, Hakaniye Türkçesi'nin ise Çağatay Türkçesi'nin doğrudan mirasçısı olduğu kitabın her sayfasında uygulamalı örneklerle vurgulamıştı.

Bu da Çin hükumetinin kabul etmediği veya benimsemediği sebeplerden biri olarak biliniyor. Çin hükumeti, Uygur Türkleri'ni Türk milleti olarak kabul etmiyor. Arslan'ın bu konuda dolaylı olarak çalışmalar yürütmesi onun haksız yere hapse atılmasına yetti. 

PROF. DR. ARSLAN ABDULLA KİMDİR?

Porf. Dr. Arslan Abdulla Doğu Türkistan'ın Kumul ilinde 1955 yılında doğdu. İlk ve orta oku eğitimini Kumul'da tamamlayan Arslan 1979 yılında üniversiteden mezun oldu. Mezuniyetinin hemen ardından üniversitenin dil ve edebiyat bölümünde öğretmen olarak göreve başladı. 1990'dan 1991'e kadar İngiltere'de Londra Üniversitesi'nde yüksek ihtisas yaptı. 1996-2001 yılları arasında üniversitenin dil ve edebiyat bölüm başkanlığı, fakülte başkan yardımcılığı ve öğretmenlik bölüm başkan yardımcılığı görevlerinde bulundu. 2001 yılından 2011 yılı sonuna kadar Filoloji Enstitüsü Müdürü, Sincan Üniversitesi Altay Araştırmaları Enstitüsü Müdürü, Orta Asya Araştırmaları Enstitüsü Müdürü, Ulusal Dil ve Edebiyat Merkezi Bilimsel Danışmanı olarak görev yaptı.

BAŞARILARLA DOLU 34 YILLIK ÖĞRETMENLİK KARİYERİ

Arslan Abdulla, 34 yıllık öğretmenlik kariyeri boyunca bilimsel inşa, öğretim, araştırma ve çeviri alanlarında aktif olarak çalıştı. Yüksek Lisans ve Doktora öğrencilerine "Toplum dilbilim", "Kutadgubilik Sanatları", "Lehçeler ve Yöresel Kültürler", "Antropolojik Dilbilim Üzerine Tezler", "Uygur Dili Üslupbilim", "Folklorik Dilbilim Üzerine Dersler", "Dillerin Teması ve Etkileşimi" gibi bu tür kursları ilk kuran Arslan idi. İngiltere'de Londra Üniversitesi'nde ve Fransız İleri Araştırma Enstitüsü'nde Uygur dili ve kültürü üzerine ders verdi. Bugüne kadar bölgenin “Somut Olmayan Kültürel Miras ve Korunması” konulu araştırma programlarını ve “Batı Dillerinin Teması ve Etkisi” konulu ulusal araştırma programını yönetmiş ve başarıyla tamamlamıştı. 

UYGUR TÜRKÇESİ'NDEN ÇİNCE'YE BİR ÇOK ESERİ ÇEVİRDİ

"Kuzeybatıda dil teması ve dil birliği araştırması" konusunda büyük bir araştırma programı, "Uygur lehçesi ve ses arşivi" konulu araştırma programı ve bunun gibi bir çok programlar oluşturdu. "Türkler arası lehçeler üzerine araştırmalar" üzerine Almanya, Rusya, Avustralya, Avusturya, Türkiye ve İran gibi 20'den fazla ülkeyi ziyaret etti. 12 eseri Sincan Üniversitesinde 1. 2. ve 3. sınıf ödüllerini, 5 eseri ise bölgenin 2. ve 3. sınıf ödüllerini kazandı. Uygur Türkesinden Çinceye, Çinceden Uygur Türçesine 30'dan fazla roman, öykü, şiir ve bilimsel makale çevirdi. Bilimsel danışman olarak Arslan Abdulla, Sincan Üniversitesinde Uygur Türkçesi ve edebiyatının bilimsel olarak inşa edilmesinden, öğretim ve araştırma ekibinin güçlendirilmesinden, araştırma topluluklarının düzenlenmesine kadar, kursların ve müfredatın yeniden düzenlenmesinden, öğretim kalitesinin iyileştirilmesinden ve özellikle Uygur Türkleri hakkında bilimsel faaliyetlerin canlandırılmasına kadar bir çok alanda çalışmalar yaptı ve sorumluluk üstlendi.