Ukrayna Büyükelçiliği, Sovyet muhalifi özgürlük şairi Vasıl Stus’u andı

Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği tarafından 30 Ocak 2025 tarihinde “Özgürlük Şairi Vasıl Stus: Yaratıcı Bir Akşam” programı gerçekleştirildi. Program; Ukrayna'nın en önde gelen şairlerinden, insan hakları aktivisti ve 1985 yılında Sovyetler Birliği tarafından trajik bir şekilde öldürülen muhalif Vasıl Stus'un hayatı ve şiirlerine adanmış uluslararası bir festival olan Stus Fest kapsamında hayata geçirildi.

BİRÇOK ÜLKEDEN TEMSİLCİ PROGRAMDA YER ALDI

Programda; Almanya Ankara Büyükelçiliği Elçi Müsteşarı Henning Simon, Polonya'nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Radoslaw Sadowski, Arjantin’in Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Maria Del Pilar Irala, Kanada Büyükelçiliği Siyasi ve Ekonomi Daire Müsteşarı Kelly Whitty, Birleşik Krallık Siyasi Müşaviri Ben Snowdon,  İsveç'in Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Sayın Louise Morsing, Fransa’nın Ankara Büyükelçi̇li̇ği̇ Si̇yasi̇ Müşavi̇ri̇ Clement Arminjon, Avustralya Misyon Şefi Yardımcısı Thomas Polack, Meksika Misyon Şefi Yardımcısı Sergio Suarez, Ankara Edebiyat Mahfili Kulübü üyesi, yönetmen Onur Tan, gazeteci-yazar Gönül Şamilkızı, Türk yazar ve şair Canfer Balçık ve Marına Destafani, Ukraynalı şair Vasıl Stus’un şiirlerini seslendirdi.

Katılımcılar arasında Kırım Tatar Millî Meclisi (KTMM) Üyesi ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Prof. Dr. Gayana Yüksel, Ankara Ukrayna Derneği Başkanı İrına Ambarkütükoğlu ve Ukrayna diasporasından birçok kişi yer aldı. Programın açılış konuşması, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Oleksiy Çernışev ve ressam Olha Dovhan-Levıtska tarafından yapıldı.

“STUS’UN BASKICI SOVYET DÖNEMLERİNDE TAŞIDIĞI ÖZGÜRLÜK DÜŞÜNCELERİ, BUGÜN UKRAYNA'DA RUSYA'YA KARŞI VERİLEN MÜCADELEDE HAYATİ ÖNEME SAHİP”

Maslahatgüzar Çernışev, gerçekleşen etkinliğin ocak ayı boyunca tüm kıtalarda, hatta Güney Kutbu'ndaki Ukrayna Bilimsel İstasyonunda bile düzenlenen küresel Stus Festivali kapsamında gerçekleştirildiğini kaydetti. Çernışev, düzenlenen festival hakkında bilgi verdi. Ukrayna Maslahatgüzarı, "Stus Fest, şairin doğum günü olan 6 Ocak'ı ve 12 Ocak Ukraynalı Siyasi Tutsaklar Günü’nü anmak amacıyla düzenlenmektedir. Bu, ikinci festival olup, organizatörler gelecekte festivali, Stus'un yaşadığı ve şu anda Rusya tarafından işgal edilen Horlivka kentinde yapmayı umuyorlar” ifadelerini kullandı.

Gerçekleşen etkinliğin; Ukraynalı şair, insan hakları savunucusu, Sovyet muhalifi ve özgürlük mücadelecisi Vasıl Stus'u anmak için düzenlendiğini kaydeden Çernışev, şair hakkında şu bilgileri verdi:

Stus, yaklaşık bin şiir yazmış ve bu şiirleri birçok dile çevrilmiş başarılı bir şairdi.  Ayrıca, dünya klasiklerinden birçok eseri Ukrainceye çevrilmiştir. Modern Ukrayna Edebiyatı üzerindeki etkisi oldukça büyüktür. Stus’un özgürlük anlayışı, Sovyet zihniyeti ve sistemine karşıydı. Stus, birçok kez tutuklandı ve zorla çalıştırılmak üzere toplama kampına gönderildi. 1985 yılında, açlık grevi yaptığı sırada hapisteki hücrede hayatını kaybetti. Vasıl Stus'un, baskıcı Sovyet dönemlerinde taşıdığı özgürlük düşünceleri, bugün Ukrayna'da Rusya'ya karşı verdiğimiz mücadelede temel ve hayati öneme sahiptir. O, gerçek bir kahraman ve doğruluk, adalet ve özgürlük mücadelecisi; direnişin, iradenin ve eğilmemiş bir ruhun simgesidir.

“O, BEDENİ BİR HÜCREYE HAPSEDEREK RUHU HAPSEDECEK OLMANIN İMKANSIZ OLDUĞUNU KANITLIYOR”

Vasıl Stus’un kendi sanatçı kimliğinde son derece önemli bir figür olduğunu belirten ressam Olha Dovhan-Levıtska; gerçekleştirdiği resim performansının, şairin ilk tutuklandığında yazdığı "Yasunari Kawabata’yı Okurken" adlı şiirinden ilham aldığını kaydetti. Ressam, “O, bedeni bir hücreye hapsederek ruhu hapsedecek olmanın imkansız olduğunu kanıtlıyor” ifadelerini kullandı.

Aynı zamanda çizilen portrenin program sonunda satışa sunulacağını belirten ressam; elde edilen gelirlerin, yüzde 70'ini dünya çapında kültürel etkinlikler düzenleyen Stus Fest ekibine yönlendirileceğini ifade etti.

CEPHEDEKİ ASKERLER, STUS’UN ŞİİRLERİNİ SESLENDİRDİ

Programa katılan katılımcılara; Ukrayna’yı savunmak adına cephede savaşan askerlerin ve Ukrayna Müslümanları Dini İdaresi Müftüsü Said İsmagilov’un Stus’un şiirlerini seslendirdikleri videolar izletildi.

ŞİİRLER BİRÇOK DİLDE OKUNDU

Farklı ülkelerden temsilciler programa katılarak, Ukrayna’nın özgürlük şairi Stus’un şiirlerini seslendirdi. Şiirler temsilciler tarafından; İngilizce, İspanyolca, Lehçe, Almanca, İtalyanca, Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Fransızca ve İsveççe olarak seslendirildi.

Ukraynalı ressam Olha Dovhan-Levıtska, şiir dinletisi esnasında şairin canlı bir portresini çizdi. Şiir dinletisi ve resim gösterisinin ardından Ukraynalı sanatçılar tarafından konser gerçekleştirildi. Katılımcıların eşlik ettiği konserde Ukrayna’ya özgü şarkılar söylendi.

Piyanoda Viktoriya Öztürk eserleri icra ederken onlara solistler Borıs Uvarov ve Olha Dovhan-Levytska eşlik etti.