Kırım Tatar Tarih ve Kültürünün Korunması Projesi, Ukrayna Büyükelçiliğinde tanıtıldı

Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği, 10 Aralık 2024 tarihinde, Ukrayna Kültür Vakının desteğiyle hayata geçirilen “Kırım Tatar Tarih ve Kültürünün Korunması Projesi” ile ilgili olarak tanıtım programına ev sahipliği yaptı. Program; Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği, Ukrayna Kültür Vakfı ve Kırım Ailesi iş birliğiyle gerçekleştirildi. Kırım Ailesi’nin Kırım Tatar tarihinin ve kültürünün tanıtılmasını ve yaşatılmasını hedef alan projeleri bu tanıtım etkinliğinde kamuoyuyla paylaşıldı.

Programa; TİKA Başkan Yardımcısı Dr. Mahmut Çevik, YTB Başkan Yardımcısı Murat Kazancı, Ukrayna'nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Oleksiy Çernışev, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Büyükelçiliği Eğitim Ataşesi John Silver, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Denis Zolotarov, Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Kırım Derneği Genel Başkan Yardımcısı İsmet Yüksel, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Üyesi, Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Gayana Yüksel, Eskişehir Kırım Derneği Başkanı Recep Şen, Kırım Derneği Konya Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Hamza Çorabatır, Ukrayna Devlet Sanatçısı, Kırım Tatarı Rüstem Memet, Kırım Ailesi Kurucusu Anife Kurtseitova, Ankara Ukrayna Derneği Başkanı İrına Ambarkütükoğlu, Tuvgan Til İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin, Kırım Tatar nakış ustası Mayre Luman ile Ankara’daki Ukrayna ve Kırım Tatar diasporasından çok sayıda kişi katılım sağladı.

KIRIM AİLESİ İŞGALCİLERE BOYUN EĞMEDİ

Program, Ukrayna'nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Oleksiy Çernışev’ın konuşmasıyla başladı. Maslahatgüzar Çernışev, yapılan bu etkinliğin amacının tüm Ukraynalıların milli kültürünün ve kimliklerinin tanıtılması olduğunu belirtti. Çernışev, Kırım’ın yerli halkı olan Kırım Tatarlarının tarihleri ve kültürleriyle, Ukrayna’nın geçmişi ve geleceğine derinden bağlı olduğunu kaydetti.

Kırım Tatarlarının, 2014 yılında ana vatanları Kırım’ın Ruslar tarafından işgal edilmesi ve ardından 2022 yılında başlayan topyekûn savaş ile birçok zorluğa maruz kaldığını vurguladı. Çernışev, Kırım Ailesi’nin işgalcilere boyun eğmeyerek faaliyetlerini önce Kıyiv’de ardından kardeş ve dost ülke olan Türkiye’de devam ettirdiğini aktardı.

YTB VE TİKA, KIRIM TATARLARININ KÜLTÜRÜNÜ YAŞATMAK İÇİN PROJELER ÜRETMEYE DEVAM EDİYOR

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) Başkan Yardımcısı Murat Kazancı, açılıştaki konuşmasında, 2018 yılından bu yana Kırım Ailesi’nin projelerine destek olduklarını ve Kırım Tatarlarına yönelik projelerin devam ettiğini belirtti. Kazancı, “YTB’nin, Ukrayna’daki Kırım Tatar soydaşlarımızla ortak projeleri sürüyor. Eğitim, kültür, sosyal hareketlilik projelerimizle, Ukraynalı ve Türk soydaşlarımıza yönelik faaliyetlere devam ediyoruz” ifadelerini kullandı. Kazancı, aynı zamanda 2024 yılında Başkanlık tarafından birçok kültürel hareketlilik projesi ve 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı’nın 80. yıl dönümü vesilesiyle anma programı düzenlendiğini belirtti.

DR. MAHMUT ÇEVİK: KÜLTÜR VARSA DİL VARSA MİLLET VARDIR

Türk İşbirliği Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) Başkan Yardımcısı Dr. Mahmut Çevik, gerçekleştirdiği açılış konuşmasında Kırım Ailesi’ne ve Kırım Tatarlarına desteklerinin sürdüğüne dikkat çekti.

Dr. Mahmut Çevik, Kırım’ın 2014 yılında işgal edilmesi ve 2022 yılında da Ukrayna’ya karşı topyekûn saldırıların başlamasıyla Ukrayna ve Kırım halkının zor günler geçirdiğini ifade etti. Zorluklarla karşılaşan halkların ayakta kalması için değerlerini, kültür ve geleneklerini ayakta tutması gerektiğine dikkat çeken Dr. Çevik, TİKA’nın 1995 yılında Akmescit'te bir ofis açarak Kırım Tatarlarının kalkınmalarına destek verdiğini belirtti. TİKA Başkan Yardımcısı Çevik, "Kalkınma demek sadece ekonomik anlamda değildir. Kalkınmanın bir diğer ayağı şüphesiz ki kültürel kalkınmadır. Kültür varsa, dil varsa millet vardır" ifadelerini kullandı.

TİKA’nın hayata geçirdiği projelerle Kırım Tatar soydaşların, dilinin ve kültürünün yaşatılmasını hedeflediğini, bu hedef doğrultusunda da Kırım Ailesi’ni desteklemeye devam ettiklerini kaydetti.

KIRIM AİLESİ, KIRIM'DAN AYRILAN AİLE VE ÇOCUKLAR İÇİN KURULDU

Kırım Ailesi Koordinatörü Anife Kurtseitova, 2014 yılında Kırım’ın Ruslar tarafından işgal edilmesinin ardından vatanlarından edilen Kırımlı aileler ve çocukları için harekete geçtiklerini kaydetti. Kurulan sivil toplum kuruluşu ile 120’den fazla çocuğa Kırım Tatarca, dans, edebiyat, müzik ve Kırım tarihi üzerinde dersler verildiğini ifade eden Kurtseitova, bu çocukların Ukrayna’yı uluslararası etkinliklerde de temsil ettiğini söyledi. Ardından Kırım Ailesi ekibinin son altı aydır üzerinde çalıştığı projeler sunuldu.

KIRIM TATAR MÜZİĞİ, MUTFAĞI VE KÜLTÜRÜ TANITILDI

Kırım Ailesi tarafından Kırım Tatar mutfağına ait bir ustalık sınıfı açıldığını belirten Kurtseitova, 2024 yılında çocuklarla birlikte bir video serisi hazırladıklarını ve videolarda yemek yapımının yanında Kırım Tatarlarının tarihinin de anlatıldığının altını çizdi. Ardından bir tanıtım videosu izletildi.

Aynı zamanda, Kırım Tatarlarının maddi ve manevi kültürüne adanmış 15 videodan oluşan bir ders dizisinin bulunduğu projeden bahseden Kurtseitova, bu kapsamda geleneksel zanaatlardan ritüellere kadar geniş bir konu yelpazesinin ele alındığını aktardı. Projelerin amacının ise “halkın eşsiz kültürünü korumak ve tanıtmak” olduğunu kaydetti.

RÜSTEM MEMET, KIRIM TATAR ŞARKILARINI SESLENDİRDİ

Tanıtım programında, Kırım Tatarlarının geleneksel şarkılarından oluşan, farklı nesiller tarafından söylenegelen eserlerin yer aldığı “Sıgındım Yurtumı” isimli albümün sunumu yapıldı. Ayrıca, programda bulunan Kırım Tatar halk müziğinin önemli bir ismi olan Rüstem Memet de “Bizim Taraf” isimli eserini seslendirdi.

Rüstem Memet, Kırım Tatarlarının ve Ukraynalıların asırlar boyunca iki komşu halk olarak yaşadığını ve birbirlerinin kültürlerinden birçok şey aldıklarını söyledi.

Programda ayrıca; eserlerinde Kırım’a dönmek isteyen halkının, vatan hasretini ve milletinin çilelerini anlatan Kırım Tatar şair Şakir Selim'in "Kırım cennet değil dostlar" şiirinin seslendirildiği video izletildi. 

KIRIM TATAR MİLLİ KÜLTÜRÜNÜN TEMSİLCİSİ ASAN REFATOV

Yapılan toplantıda, Kırım Ailesi’nin projelerinin tanıtımına; Kırım Tatar müzisyen, besteci, ilk Kırım Tatar operasının yazarı Asan Refatov’u ele alan “Asan Refatov’un Baskıya Uğramış Müziği” isimli kitap ile başlandı. Sanatçı Refatov’un Kırım Tatarları için önemine değinen Kurtseitova, “Refatov’un müziği, halkın tarihindeki trajik olaylar nedeniyle unutulmaya yüz tutmuştu. Asan Refatov sadece yetenekli bir besteci değil aynı zamanda Kırım Tatar milli kültürünün bir temsilcisiydi. Onun eserleri, geleneksel Kırım Tatar melodilerini ve kendi döneminin müzik akımlarını bir araya getirerek eşsiz bir müzik tarzı yaratmıştır.” ifadelerini kullandı.

KIRIM'IN ''BÜLBÜL SESİ'' SABRİYE ERECEPOVA

Tanıtım etkinliğinde, Kırım Tatarları için büyük bir yere sahip olan, Kırım Tatar sanatçı Sabriye Erecepova da anıldı. Erecepova’nın Kırım Tatarları için ayrı bir öneme sahip olduğunu belirten Kurtseitova, sanatçının hayatının zor dönemlerinden bahsetti. Genç yaşında vatanı Kırım’dan ayrı düşen Erecepova’nın hayatının yarısından fazlasını Sovyet rejiminin baskısı altında geçirdiğini aktardı. Ardından, Sabriya Erecepova’ya özel hazırlanan klip izletildi.

KIRIM TATAR MİLLÎ KIYAFETLERİ KILAVUZU TANITILDI

Kırım Tatarlarının millî kıyafetleri üzerine bir kılavuz hazırlandığını belirten Kurtseitova, kıyafetlerin sadece bir giysi olmadığını halkların tarihlerini, geleneklerini ve dünya görüşünü yansıtan güçlü bir etnik kimlik sembolü olduğunu vurguladı. Bu çerçevede, Mayre Luman ile Ulviye Alupkalı’nın çıkardığı Kırım Tatarlarının milli kostümlerinin incelendiği kitap tanıtıldı. Kırım Tatar nakış ustası Mayre Luman, tanıtımda bir konuşma gerçekleştirdi.

Kırım Tatar kültürünün, mutfağının ve kıyafetlerinin sürekli yok edilmeye çalışıldığını aktaran Luman, tüm bu engellere rağmen günümüze kadar bu değerlerin yaşatıldığını aktardı.

Programda, Kırım Ailesi çocukları Kırım Tatar geleneksel kıyafetleriyle Tarhan oyununu icra etti.