Kırım Tatarlarına vatana dönüş yolunu açan Moskova Protestoları

Kırım Tatarları, “Ya Vatan Ya Ölüm”, “Kırım Tatarlarına Vatanlarını Geri Verin” gibi sloganlarla 1987’de Moskova’daki Kızıl Meydan’da düzenledikleri eylemlerle haklarının geri iadesini talep etti. Yüzlerce kişinin katılımıyla bir aydan uzun süre devam eden bu eylemler, Kırım Tatarlarının toplu olarak öz vatanlarına geri dönmesinin yolunu açtı.

MOSKOVA PROTESTOLARI

1980’li yılların sonlarında Sovyetler Birliği’nde başlayan demokratikleşme süreci, Kırım Tatar Milli Hareketinin daha da aktif hale gelmesine ve gücünü birleştirmesine yardımcı oldu. Sovyetler Birliği’nin farklı yerlerinde yaşayan Kırım Tatarları, Haziran 1987’de Moskova’da toplanmaya başladı. Moskova’ya geldikleri ilk günlerden beri Kırım Tatarları, insan hakları savunucuları ve Sovyet muhalifleriyle yakın ilişki kurdu.

Moskova'ya giden Kırım Tatarları, Rus güvenlik güçlerine rağmen Kızıl Meydan’da Sovyet tarihinde eşi benzeri görülmemiş protesto gösterileri düzenledi. Uluslararası basın, bu gösteriler ve eylemcilerin kolluk kuvvetleri tarafından zor kullanılarak dağıtılması hakkındaki haberleri dünya kamuoyuna duyurdu.

Sovyet yönetimi, bu olaylara resmi ajansı olan TASS'ın 24 Temmuz 1987 tarihli bir bildirisiyle cevap verdi. Kırım Tatarları arasında muazzam bir infialin doğmasına neden olan söz konusu TASS bildirisi, Kırım Tatar Milli Hareketinin tırmanışa geçmesine yol açtı. Kızıl Meydan’da 25 Temmuz’da toplanan yaklaşık 500 kişi, “Vatan! Vatan!” sloganları attı. Buna cevaben Moskova polisi, başkentte güya düzeni sağlamak için kendilerine verilen "özel yetkileri" kullanarak, Kırım Tatarlarını alıkoymaya ve onları zorla başkentin dışına göndermeye başladı.

Kırım Tatarlarının protestolarının bastırılması beklenen bir sonuçtu. Ancak baskılara rağmen Moskova'daki eylemler, Kırım Tatar Milli Hareketinin daha güçlü bir şekilde örgütlenmesini sağladı ve Kırım Tatarlarının toplu olarak vatanlarına dönme hareketinin başlamasına vesile oldu.