Reşat Salihi: Kerkük ve Türkmeneli meselesi, Türkiye'nin siyaset üstü meselesidir

Türklerin tarihi şehirlerinden biri olan Kerkük’te tansiyon düşmeye başladı. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'nin 29 Ağustos 2023 tarihinde verdiği emirle Kerkük Ortak Operasyonlar Komutanlığının, Barzani peşmergelerine devredilmesine Irak Türkmen Cephesinden sert tepki gelmişti. Kerkük'te yaşayan Türkmenler, askeri noktaların peşmergeye peşkeş çekilmesine tepki göstererek Irak Başbakanının bu emrini protesto etmişti. 

Peşmerge güçlerinin yeniden Kerkük’e geleceğinin anlaşılması üzerine, Irak Türkmen Cephesi bir açıklama yaptı. Açıklamada, ”2017 yılında yasanın yürürlüğe girmesi süreci, Kerkük vilayetindeki güvenlik durumunun iyileştirilmesinde bir etki yarattı. Hassas milli sorunlardan biri olan Kerkük meselesi, sürdürülebilir çözümlere ve uzlaşıya dayalı bir vizyona ihtiyaç duymaktadır. Silahlı Kuvvetler Başkomutanlığını bu konuda herhangi bir karar almamaya, konunun hukuka uygun şekilde çözülmesi için yetkili mahkemelere intikal etmeye, bu sürecin zamanlamasının yaklaşan il seçimleriyle birlikte yapılmasına çağrıda bulunuyoruz. Kerkük Valiliğinde toplumsal huzurun bozulmasına yol açacağını belirtirken, ayrıca tüm milli güçleri bu konunun önünde durmaya ve bu konudaki tutumlarını belirtmeye çağırıyoruz. Bu tehlikelidir” ifadeleri kullanıldı.

Kerkük’te kritik günler yaşanırken, Kerküklü gazeteci Reşat Salihi, yaşananları Kırım Haber Ajansına anlattı. İşte o röportaj:

Reşat Salihi, ''QHA'nın Kerkük'te yaşanan hadiselerin başlangıç noktası olarak, Irak yönetiminin Operasyonlar Komutanlığı karargahını peşmergeye peşkeş çekmesi gösteriliyor. Bunun sebebi ne idi? Bölgede Türkmen ve Arap varlığı, özellikle Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ziyaretinden sonra niçin böyle bir duruma büründü?” sorusunu yanıtladı.

Reşat Salihi, Kerkük’te yaşananların başlangıç noktasının 2017 yılında yaşananlar olduğunu dile getirdi. Salihi, “Kerkük'te yaşanan hadiselerin başlangıç noktası olarak 16 Ekim 2017 olaylarına dönmemiz gerekiyor. 16 Ekim 2017 olaylarında Kerkük'te güçlenen bir Barzani gücü vardı ve Barzaniler Kerkük'ü kendi kontrolleri altında tutuyorlardı. Vali, önceden belli olmasına rağmen sonradan Barzani tarafına geçmişti. Kerkük'teki silahlı güçlerin tamamı Barzani destekçisi idi. Bunun neticesinde KYB'liler Kürt Yurtseverler Birliği diye tanımladığımız KYB'liler Barzanilerin Kerkük'ten çıkması için bir anlaşma yaptılar. Bu anlaşmayı da dönemin Irak Başbakanı Haydar el-İbadi ile yaptılar ve Kerkük'e Irak ordusu ve Haşdi Şabi'nin girmesini sağladılar” dedi.

2017 yılında yaşananlar sonucunda KDB güçlerinin Kerkük’ten çekildiğini dile getiren Salihi, şu anda KDP’nin tekrar şehre dahil olmak için mücadele yürüttüğünü ifade etti. Reşat Salihi, “Bu sağlamanın neticesinde KYB ve güçleri Kerkük'ten çekildiler. Süleymaniye'ye doğru çekildiler. KDP güçleri ise Kerkük'te bir çatışmaya girişmeye başladılar. Irak ordusu ve Haşdi Şabi güçleriyle birlikte ancak çatışma neticesinde de yine KDP'liler de Erbil'e doğru çekildiler ve Kerkük'ten çıktılar. Bu olayların başlangıç noktası diyebiliriz. Şu anda ise KDP’liler Kerkük'e tekrardan girmek için bir harekat başlattılar ve bu harekatta Kerkük ise Operasyonlar Komutanlığı karargahının teslim alınması. Bildiğiniz gibi bu Kerkük'teki Operasyonlar Komutanlığı karargahı 16 Ekim 2017 tarihinden öncesinde KDP'nin il başkanlığı olarak KDP'nin Kerkük bürosu olarak kullanılmaktaydı. Bu Kerkük'te kullanıldıktan sonra bu büronun içerisinde 16 Ekim 2017 tarihinden sonra Kerkük'teki bu karargahta çok fazla insan cesedi bulundu ve Kerkük halkı Türkmen, Kürt hatta Araplar bile bu karargahın Kürtlere teslim edilmemesi Barzani’lere teslim edilmemesi konusunda bir anlaşmaya vardı diyebiliriz” ifadelerini kullandı.

KDP’nin kullandığı karargahta, çok sayıda ceset bulunduğunu dile getiren Salihi, stratejik bir konumda bulunmasının bu yerin kıymetli bir yapıda olduğunu gösterdiğini dile getirdi. Salihi, “Çünkü bu Kerkük'teki bu operasyonlar komutanlığı karargahının konumu çok önemli bir yerdi. Çok stratejik bir konumda olmasına ilaveten ve orada çok insan cesedi bulunmuştu diyebiliriz aslında” dedi.

Reşat Salihi, Kerkük’te yaşanan gerginliğin Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Irak ziyaretiyle ilgili olmadığını, bu durumun zaten bir süredir gündemde olduğunu dile getirdi. Salihi, “Aslında Hakan Fidan Bey'in bu konuyla alakası yoktur diyebiliriz. Çünkü yani bu Türkiye'deki iç siyaset malzemesi haline getirilmesi isteniyor maalesef. Şöyle bir gerçek var ortada. Bu Kerkük'teki operasyonlar komutanlığı karargahı uzun süredir zaten gündemdeydi. Yani bu Hakan beyin ziyaretinden önce de gündemdeydi, Hakan beyin ziyaretinden sonra da daha da kızışmaya başladı. Yani bu mesele dediğimiz gibi hiçbir şekilde Türkiye'deki iç siyasetin malzemesi haline getirilmemelidir. Bizim her zaman belirtmiş olduğumuz gibi Kerkük ve Türkmeneli meselesi tamamen Türkiye'deki siyaset üstü bir meseledir.   Hiçbir şekilde iç siyaset malzemesi olarak yapılmaması gerektiğini düşünmekteyiz” dedi.

Irak hükumetinin geri adım atması üzerine QHA, konuya ilişkin gazeteci Salihi’ye, “Anlaşılan üzere Irak hükumeti bu karardan geri adım atmış. Ancak bu süre zarfında bölgede ciddi bir kaos ortaya çıktı. Bazı tepkiler gecikti diyebiliriz. Bu olayların ardından bölgede bulunan Türkmenler, bir daha bu tarz bir kaosun oluşmaması için önlemler alacak mıdır?'' sorusunu yöneltti.

Kerkük’lü gazeteci Reşat Salihi, Irak hükumetinin en başta Barzani ile iş yapmasının tepkiyle karşılandığını dile getirdi. Salihi, “Evet. Irak hükumeti bu konudan geri adımını attı. Irak hükümeti kuruldu. Kurulma aşamasında olduğu dönemlerde Barzani ile anlaşmak için bu karargahın teslim edilmesi konusunda bir taviz verilmişti diyebiliriz. Ancak bu büyük bir tepkiyle karşılaşıldı Kerkük'te ve Kerkük halkı buna tepkisini gösterdi ve Barzanilerin tekrardan buraya gelmemesini istediler. Irak Başbakanı Muhammed Ziya Hani geri adımını attı şöyle bir geri adım attı. Dün açıklama yaptı. Kerkük'teki Ortak Operasyonlar Komutanlığı Karargahı ileri bir tarihe, süre belirtmeksizin ileri bir tarihe ertelendiğini, tesliminin ertelendiğini duyurdu ve olayların sakinleşmesi için böyle bir girişimde bulundular” ifadelerini kullandı.

Kerkük Türkmenlerinin önleminin bölgede sakinliğin korunmasını sağlamak olduğunu dile getiren Salihi, “Türkmenlerin önlemi zaten bizim önlemlerimizi önceden sürekli olarak Kerkük'teki sakinliğin dinginliğin korunması yönündeydi.  Evet bizler bu konuda sakinliği, dinginliği istemekteyiz. Çünkü Kerkük hassas bir bölge. Kerkük'te çok fazla halkın yaşadığı Kerkük'te sürekli bir barut fıçısı diye tabir edebileceğimiz ateşle yaklaşırsanız patlaya bilecek düzeyde olan bir durum mevcut. Kerkük'te tamamen sakinliği istemekteyiz. Bugün ise Kerkük milletvekilleri Irak Başbakanı Muhammed El Sudan ile bir görüşme gerçekleştirecek. Gerçekleşecek bu görüşmenin ardından da yine bir karar verilecektir ve durumun büyük ihtimalle yerel seçimlerden Kerkük'te yapılacak olan yerel seçimlerden sonraya ertelenmesi kararı verilecektir” dedi.