Türkolog Iraz Gülbay: Herkes mutlaka Dîvân-u Lügati’t Türk okumalı

Yağmur Filiz Şahin/QHA Ankara

Kırım Haber Ajansı (QHA), Instagram’da paylaştığı Türkçe kelimelerin etimolojileri hakkındaki videoları ile geniş bir takipçi kitlesi yakalayan Türkolog Iraz Gülbay ile Türk kültürü ve Türk dili hakkında söyleşi yaptı. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan Gülbay, bir yıl önce Türk diline ilgisi olanlar için Instagram sayfası açtığını ve bu yönde içerik üretmeye başladığını belirtti.

"Bir Dil Hiç İnsan" başlığıyla yeni bir içerik oluşturan Gülbay, savaş, kültürel etkileşim, göç veya asimilasyondan dolayı kaybolan veya kaybolmaya yüz tutmuş Türk dillerinin olduğunu söyledi. Gülbay, "Bunlardan biri, Hazarca. Hazar Denizi ile Kırım Yarımadasına kadar olan bölgede (Hazar İmparatorluğu devrinde) yaşayan insanlar günümüzde hiç konuşulmayan Hazarca diline hakimdi. Güney Mooğolistan'da konuşulan Dukaca ve Fu-yü Kırgızcası da kaybolmak üzere olan Türk dilleri arasında" dedi. 

“BİR TÜRK HALKININ KENDİ ANA YURDUNDAN SÜRÜLMESİ ÇOK ÜZÜCÜ”

QHA'nın, "SSCB'nin zorunlu göçüne maruz kalan Kırım Tatarları da dilini ve kültürünü başka ülkelerde korumaya çalışıyor. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?" sorusuna, "Bir Türk halkının anayurtlarından zorla göç ettirilmesi veya gitmek zorunda bırakılması elbette çok üzücü. Maalesef kültür asimilasyonu yaşıyorlar ancak kültürlerini koruma çabaları çok değerli" yorumunda bulundu. 

Öte yandan Türk kültürüne değinen Gülbay, Albastı efsanesini ve ondan korunma yöntemlerini anlattı. Son olarak Gülbay, Kırım Haber Ajansı takipçileri için eski Uygur Türkçesinden bir kelimenin analizini yaptı. Gülbay, "etöz" kelimesinin vücut anlamına geldiğini ve sevdiği kelimeler arasında olduğunu söyledi. Ayrıca Kırım Tatarca'da eşlere söylenen "apakay" kelimesini çok sevdiğini dile getirdi.

"BENCE HERKES DÎVÂN-U LÜGATİ'T TÜRK'Ü OKUMALI, ÇOK KIYMELİ BİR DEĞER"

Gülbay, çalışırken kullandığı kaynakları şu şekilde sıraladı:

"Prof. Dr. Tuncer Gülensoy, Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü, Hasan Eren, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Prof. Dr. Hatice Şirin, Eski Tğükçe ve Yeni Türkçeye dair tüm kitaplarını kullanıyorum. Kaşgarllı Mahmud, Dîvân-u Lügati't Türk. Bence herkes Dîvân-u Lügati't Türk'ü okumalı, çok kıymeli bir değer."

Türk birliğine dikkat çeken Gülbay, "Kendi dilimizi ve kültürümüzü tanıtmaktan çok mutluyum. Bu şekilde de aslında kaybolmaya yüz tutmuş kelimeleri ve kültürleri tanıtmak beni çok mutlu ediyor. Bu yolda insanlardan olumlu geri dönüş almak çok değerli. Bu yüzden yaptığım işi seviyorum" ifadelerini kullandı.