Türkistan’dan Anadolu’ya bir çalgı: Yaşayan son ıklığ ustası Emin Kök hayatını kaybetti
Türkistan’dan Anadolu’ya bir çalgı: Yaşayan son ıklığ ustası Emin Kök hayatını kaybetti
Türk yaylı çalgılarının atası olarak bilinen ıklığın son ustası Emin Kök, 85 yaşında doğup büyüdüğü Antalya’nın Serik ilçesinde yaşamını yitirdi.
Haber Giriş Tarihi: 27.01.2025 14:56
Haber Güncellenme Tarihi: 27.01.2025 13:20
Kaynak:
Haber Merkezi
https://www.qha.com.tr/
Türk yaylı çalgılarının atası olarak bilinen beş bin yıllık ıklığın son üretici ve son üstadı Emin Kök, 25 Ocak 2025 tarihinde 85 yaşında vefat etti. Antalya’nın Serik ilçesinde yaşayan Kök, kabak kemanenin atası olarak bilinen ve yörüklerin geleneksel çalgısı olan ıklığın yaşayan son ustasıydı. Büyük usta, ömrünü geçirdiği Serik ilçesinin Demirciler Mahallesi’nde toprağa verildi.
Anadolu Yörük kültürünün simge isimlerinden biri olarak bilinen Kök, 2017 yılında Anadolu Ajansına (AA) verdiği röportajda ıklığ çalma sanatının kendisinden sonra yok olacağına dair olan endişelerini paylaşmıştı.
Öyle ki, “5 oğlum var, hiçbirisi bu işe heves etmedi. Ben öldükten sonra bu iş kapanacak. Ancak şimdi 5 yaşında olan bir torunum var. O çok meraklı gibi görünüyor ama kırabilir diye ıklığı eline veremiyorum. Biraz büyüdükten sonra torunuma ıklığ çalmasını öğreteceğim” ifadelerini kullanan Kök, kendine bir çırak aradığını söylemişti.
TÜRKLERİN İLK YAYLI ÇALGISI: IKLIĞ
En eski Türk kemençesi olan ıklığ (oklu), etimolojik olarak “Ik” (ok) ve “ık” (olan) kelimelerinin birleşmesinden oluştu. Diğer Türk lehçelerinde “ık”, “uk”,” ıyuk”ve “igil” gibi isimlerle de adlandırılan ıklığ, ilk olarak Uygur Türkleri tarafından çalındı. Iklığ, Türklerin Türkistan’dan batıya doğru olan göç sürecinde ise Anadolu’ya taşındı.
Iklığ, sap, gövde (klavye), kanat (sap ve klavye arasındaki bölge), tekne (kabak), eşik ve ayak bölümlerinden oluşur. Bununla beraber “sürgaaç”, sürgeç” veya “çubuk” adı verilen yay ile çalınan ıklığın gövdesi, su kabağından; yayı ise, at kılından yapılır.
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Türkistan’dan Anadolu’ya bir çalgı: Yaşayan son ıklığ ustası Emin Kök hayatını kaybetti
Türk yaylı çalgılarının atası olarak bilinen ıklığın son ustası Emin Kök, 85 yaşında doğup büyüdüğü Antalya’nın Serik ilçesinde yaşamını yitirdi.
Türk yaylı çalgılarının atası olarak bilinen beş bin yıllık ıklığın son üretici ve son üstadı Emin Kök, 25 Ocak 2025 tarihinde 85 yaşında vefat etti. Antalya’nın Serik ilçesinde yaşayan Kök, kabak kemanenin atası olarak bilinen ve yörüklerin geleneksel çalgısı olan ıklığın yaşayan son ustasıydı. Büyük usta, ömrünü geçirdiği Serik ilçesinin Demirciler Mahallesi’nde toprağa verildi.
Anadolu Yörük kültürünün simge isimlerinden biri olarak bilinen Kök, 2017 yılında Anadolu Ajansına (AA) verdiği röportajda ıklığ çalma sanatının kendisinden sonra yok olacağına dair olan endişelerini paylaşmıştı.
Öyle ki, “5 oğlum var, hiçbirisi bu işe heves etmedi. Ben öldükten sonra bu iş kapanacak. Ancak şimdi 5 yaşında olan bir torunum var. O çok meraklı gibi görünüyor ama kırabilir diye ıklığı eline veremiyorum. Biraz büyüdükten sonra torunuma ıklığ çalmasını öğreteceğim” ifadelerini kullanan Kök, kendine bir çırak aradığını söylemişti.
TÜRKLERİN İLK YAYLI ÇALGISI: IKLIĞ
En eski Türk kemençesi olan ıklığ (oklu), etimolojik olarak “Ik” (ok) ve “ık” (olan) kelimelerinin birleşmesinden oluştu. Diğer Türk lehçelerinde “ık”, “uk”,” ıyuk”ve “igil” gibi isimlerle de adlandırılan ıklığ, ilk olarak Uygur Türkleri tarafından çalındı. Iklığ, Türklerin Türkistan’dan batıya doğru olan göç sürecinde ise Anadolu’ya taşındı.
Iklığ, sap, gövde (klavye), kanat (sap ve klavye arasındaki bölge), tekne (kabak), eşik ve ayak bölümlerinden oluşur. Bununla beraber “sürgaaç”, sürgeç” veya “çubuk” adı verilen yay ile çalınan ıklığın gövdesi, su kabağından; yayı ise, at kılından yapılır.
Son Haberler