ABD-Ukrayna Mineral Anlaşması, Ukrayna Parlamentosuna geliyor

Ukrayna Parlamentosu (Verhovna Rada) Dış Politika ve Parlamentolar Arası İş Birliği Komisyonu, 6 Mayıs 2025 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile imzalanan Mineral Anlaşması’nın onaylanmasını onaylayan yasa teklifini kabul etti.

Komisyonun 11 üyesi Mineral Anlaşması’nın onaylanmasını destekledi. Bir üye çekimser kalırken iki üye oylamaya katılmadı. Anlaşmanın 8 Mayıs'ta Parlamentoda onaylanması bekleniyor.

Ayrıca komisyon kararında, anlaşmanın uluslararası kabul görmüş sınırlar içinde Ukrayna toprakları boyunca geçerli olması gerektiğini ve anlaşma çerçevesindeki diğer anlaşmaların bununla çelişemeyeceği ayrıca vurgulandı.

Öte yandan anlaşmanın "teknik" kısmının henüz taslak hâlinde olduğu biliniyor. Bu bakımdan anlaşmanın fizibilitesi ile Ukrayna için uzun vadeli sonuçları hakkında henüz bir değerlendirilme yapılamıyor.

UKRAYNA VE ABD ARASINDA KRİTİK MİNERAL ANLAŞMASI İMZALANDI: ANLAŞMA MADDELERİ NELER?

Ukrayna ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında 30 Nisan 2025 tarihinde Mineral Anlaşması imzalandı. Anlaşma kapsamında ABD, Ukrayna’nın kritik minerallerini içeren yeni yatırım projelerine öncelikli erişim hakkı elde edecek. Taraflar, kârların aktarılacağı ve Ukrayna’nın toparlanmasını desteklemeyi ve gelecekteki ABD askeri yardımını dengelemeyi amaçlayan bir yatırım fonu kuracak.

ANLAŞMA HANGİ MADDELERİ İÇERİYOR?

ABD'nin Rusya'nın Ukrayna'ya karşı topyekûn işgal girişimi başlattığı 24 Şubat 2022'den bu yana maddî destek sağladığı anımsatılan anlaşmanın maddeleri hakkında, Ukrayna Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Yuliya Svırıdenko'dan bir açıklama geldi. Ekonomi Bakanı, anlaşma maddelerini şu şekilde sıraladı:

• Tam mülkiyet ve kontrol Ukrayna'da kalacak. Ukrayna topraklarında ve kara sularında bulunan tüm kaynaklar Ukrayna'ya ait.     
• Eşit ortaklık. Kurulan yeni Yatırım Fonu, 50/50 temelinde yapılandırıldı. Fon, Ukrayna ve ABD tarafından ortak olarak yönetilecek.     
• Ulusal varlıklar korunacak. Anlaşma, özelleştirme süreçlerini veya devlete ait şirketlerin yönetimini değiştirmeyecek, bunlar Ukrayna'da kalacak.    
• Borcun olmaması. Anlaşma, Ukrayna'nın ABD'ye olan borç yükümlülüklerine ilişkin hiçbir hüküm içermiyor.     
• Anlaşma, Anayasa'ya uygun bir şekilde Ukrayna'nın Avrupa entegrasyon sürecini devam ettirecek.     
• Fonun finansmanı yalnızca yeni lisanslardan sağlanacak. Mevcut projelerden veya bütçede halihazırda yer alan gelirler dahil edilmeyecek.     
• Mevzuat değişiklikleri sınırlı ve hedef odaklı olacak. Fonun faaliyete geçmesi için yalnızca Bütçe Kanunu'nda değişiklik yapılması ve anlaşmanın Ukrayna Parlamentosu tarafından onaylanması gerekecek.     
• ABD ek yatırım ve teknoloji çekilmesine yardımcı olacak.     
• Anlaşma vergi garantileri sağlamakta. Fon gelirleri ve katkıları ABD'de veya Ukrayna'da vergilendirilmeyecek.