Kremlin, insan hakları mekanizmalarını birer birer terk ediyor: İşkenceyi önleme antlaşmasından çekiliyor

Rusya Federasyonu, Avrupa İşkence ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezalandırmanın Önlenmesi Sözleşmesi’nden resmen çekilme kararı aldı. Başbakan Mihail Mişustin tarafından 25 Ağustos 2025’te imzalanan karar, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talebi doğrultusunda hazırlandı. Kararda, “Rusya Federasyonu Devlet Başkanı’na... sözleşmenin feshedilmesine ilişkin bir teklif sunulması üzerine…” ifadeleri yer aldı.

Bu adım, Rusya’nın Ukrayna’daki savaş suçlarıyla ilgili artan uluslararası baskıların gölgesinde geldi.

RUSYA, ESİR TUTTUĞU UKRAYNA ASKERLERİNE VE SİVİLLERE KARŞI SAVAŞ SUÇU İŞLİYOR

Rusya'nın işgal altındaki Ukrayna topraklarındaki eylemleri, uluslararası korumaları hiçe saydığını birçok defa kanıtladı. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), Rusya'nın esir tuttuğu Ukrayna askerlerine ve sivil rehinelere yönelik olarak işlediği savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar hakkında yeni bir rapor yayımlamıştı. Raporda, Rusya'nın Ukraynalı esirlere yönelik işkence, iletişimden yoksun bırakma ve diğer insanlık dışı muamelelerde bulunduğu vurgulanmıştı.

Raporda, Rus esaretindeki çoğu Ukraynalı askerin hiçbir iletişim hakkı olmadan alıkonulduğunu ve ailelerinin, esirlerin akıbeti hakkında hiçbir bilgi almadığı belirtiliyor. Ayrıca, işgal altındaki bölgelerde sivil halkın da zorla kaybedilme, keyfi tutuklamalar ve işkencelere tabi tutulduğu, bunun ise Rusya'nın halkı korkutmaya yönelik uzun süreli bir uygulama olduğu ifade edilmişti. Ayrıca Örgüt, bu tür eylemleri savaş suçu ve insanlığa karşı suçlar olarak değerlendirdiğini belirtti.

UKRAYNALI ESİRLERE YÖNELİK İŞKENCE TALİMATI VERİLDİ

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı geniş çaplı işgal saldırının ardından Rusya Federal Ceza İnfaz Servisi (FSIN) personeline, Ukraynalı esirlere karşı sert ve acımasız olmaları, onlara şiddet uygulamaları talimatı verildiği biliniyor. The Wall Street Journal gazetesinin hazırladığı habere göre; işkenceyi kaydedebilecek kamera sistemleri kaldırıldı ve Ukraynalı askerlere herhangi bir sınır olmadan şiddet uygulandı. Esirlerle ilgilenen personel arasında sık sık rotasyon yapıldı; aynı kişiler bir cezaevinde bir aydan daha uzun süre tutulmadı.

41 ÜLKE, RUSYA’NIN SAVAŞ SUÇLARINI ARAŞTIRMAK ÜZERE HAREKETE GEÇTİ

Bu savaş suçlarına karşılık Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının (AGİT) Daimî Konseyinin 24 Temmuz Perşembe günü gerçekleştirdiği oturumunda, 41 üye ülke Rusya’nın Ukraynalı savaş esirlerine yönelik kötü muamelelerini araştırmak üzere “Moskova Mekanizması”nı uygulama kararı aldı.

1991 yılında Moskova'da düzenlenen AGİT İnsani Boyut Konferansı'nın Moskova Belgesi'nde öngörülen bir prosedür olan Moskova Mekanizması, AGİT’e üye en az 10 ülkenin, insan hakları yükümlülüklerinin ciddi şekilde ihlal edildiğine inandıkları bir ülkeye karşı bağımsız uzmanlardan oluşan bir heyet görevlendirmesine olanak tanıyor. Bu heyet, ilgili durumu araştırmak, rapor hazırlamak ve çözüm önerileri sunmakla yetkili.