Rusya, Kırım’da sistematik hak ihlallerine devam ediyor

Kırım Tatar Kaynak Merkezi, Rus işgali altındaki Kırım’da 2025 yılının ilk 6 ayında meydana gelen insan hakları ihlallerine dair hazırladığı raporu, Kıyiv’de 10 Temmuz 2025 tarihinde sundu. Rapora göre, Ocak-Haziran 2024 tarihleri arasında Kırım’da 15’i Kırım Tatarı olmak üzere toplamda 65 kişi yasa dışı olarak alıkonuldu ayrıca 50’si Kırım Tatarı olmak üzere 101 kişi hakkında yasa dışı tutuklama kararı alındı.

Basın toplantısında konuşan Kırım Tatar Kaynak Merkezi yetkilileri, Rusya'nın Kırım’da insan haklarını sistematik biçimde ihlal etmeye, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlemeye devam ettiğini vurguladı. Her bir vakanın belgelenmesinin, gelecekte sorumluların adalet önüne çıkarılması açısından büyük önem taşıdığı belirtildi.

Rapora göre, Ocak-Haziran 2024 tarihleri arasında Kırım’da 23 yasa dışı arama (12’si Kırım Tatarlarının evinde yapıldı), 65 alıkonulma (bunlardan 15’i Kırım Tatarıydı) ve 79 sorgulama/“sohbet” vakası kaydedildi. 2025'in ilk yarısındaki toplam yasa dışı tutuklama sayısı ise 101’e (bunlardan 50’si Kırım Tatarıydı) ulaştı. İşgalcilerin ihlallerinin çoğunun yerli Kırım Tatar halkının temsilcilerine yönelik olduğuna dikkat çeken insan hakları savunucuları, bu uygulamanın yarımadada sistematik hale geldiğini vurguladı.

2024 YILININ İLK ALTI AYINDA 65 YASA DIŞI ALIKONULMA KAYDA GEÇİRİLDİ

Raporu sunumu esnasında konuşan Kırım Tatar Kaynak Merkezi Başkanı ve Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Üyesi Eskender Bariyev, “2025 yılının ilk altı ayında 65 yasa dışı alıkonulma kayda geçirdik. Bunlardan 15’i Kırım Tatarlarına karşı yapıldı. 2024'ün aynı döneminde 71 kişi alıkonulmuştu ve bunların 21'i Kırım Tatarları idi. 2023 yılında ise 66’sı Kırım Tatarı olmak üzere 101 kişi yasa dışı olarak alıkonulmuştu. Alıkoyma gerekçeleri arasında, Rusya’da yasaklı sayılan Hizb-ut Tahrir örgütü ile bağlantı, Numan Çelebicihan Taburu üyeliği, Rus ordusunun itibarını zedeleme, casusluk ve vatana ihanet gibi düzmece suçlamalar yer aldı.” ifadelerini kullandı.

101 YASA DIŞI TUTUKLAMA KARARI

Ocak-Haziran 2024 tarihleri arasında Kırım’daki Kremlin kontrolündeki sözde mahkemelerin 50’si Kırım Tatarlarına yönelik toplamda 101 tutuklama kararı kabul ettiğini anlatan Kırım Tatar Kaynak Merkezi İletişim Müdürü Tetyana Savçuk, “101 vakadan 41’i yeni tutuklama, 32’i mahkûmiyet kararı, 5’i idari tutuklama ve 23’ü tutukluluk süresinin uzatılması.” şeklinde bildirdi.

ADİL YARGILANMA VE SAĞLIK HAKKI İHLALLERİ DEVAM EDİYOR

Kırım Tatar Kaynak Merkezinin raporuna göre 2025 yılının ilk 6 ayında; 75’i Kırım Tatarlarına karşı olmak üzere 150 adil yargılanma hakkı ihlali, 19’u Kırım Tatarlarına karşı olmak üzere 26 sağlık hakkı ihlali vakası tespit edildi.

SİYASİ TUTSAKLARIN HAYATI TEHLİKEDE

KTKM yetkilileri, siyasi tutsaklar Amet Süleymanov, Tofik Abdülgaziyev, İrına Danılovıç ve Rüstem Gugurik’in sağlık durumlarının ciddi biçimde kötüleştiğine dikkat çekti. Ayrıca, şu anda en az 10 siyasi tutsağın engelli, 25’inin yaşlı olduğu belirten Tetyana Savçuk, “Bu insanlar için cezalar ölümcül olabiliyor. Ne yazık ki, bildiğimiz gibi ağır hapishane koşulları, yetersiz tıbbi bakım ve yetersiz beslenme nedeniyle 3 Kırımlı siyasi tutsak hayatını kaybetti.” ifadelerini kullandı.