Dr. Yuliya Biletska: Kırım Tatarları, Ukrayna’nın kimliğini ve geleceğini birlikte inşa ediyor

Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Merkezi ile Ankara Ukrayna Derneği ortaklığında, Kırım'ın işgalinin 11. yıl dönümü sebebiyle kapsamlı bir panel düzenlendi. "Kırım'ın İşgalinin 11. Yılında Direniş Günü" başlıklı panel; 26 Şubat 2025 tarihinde başkent Ankara’da gerçekleşti.

Panelin konuşmacılarından Karabük Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Yuliya Biletska, gerçekleştirdiği konuşmasında Kırım’ın Rusya tarafından işgal edilmesinin ardından Ukrayna’nın milletleşme sürecine girmesi hususunu ele aldı.

BİRÇOK KIRIM TATARI, KİMLİKLERİNDEN VAZGEÇMEYİ REDDETTİĞİ İÇİN RUS ESARETİ ALTINDA

Dr. Yuliya Biletska; Rus propagandasının yıllardır Kırım'ın gönüllü olarak Rusya'ya katıldığını iddia eden bir yalanı devam ettirdiğini vurgularken, düzenlenen bu tarz etkinlikler ile gerçeğin hatırlatıldığını kaydetti.

Biletska, 11 yıl önce Kırım Tatarlarının işgale karşı protesto için sokağa çıktığını ve bunun yalnızca onlar için değil tüm Ukrayna için büyük bir değişimin başlangıcı olduğunu vurguladı. Kırım’da yaşayan neredeyse herkesin baskı ve alıkonulma tehdidi yaşadığını ifade eden Biletska, birçok Kırım Tatarının kimliklerinden vazgeçmeyi reddettiği için Rus hapishanelerinde olduğunun altını çizdi.

“UKRAYNA ETNİK BİR ULUS OLMAKTAN UZAKLAŞIP VATANDAŞLIK TEMELLİ BİR ULUS OLARAK ŞEKİLLENMEYE BAŞLADI”

Rusya’ya karşı gösterilen direnişin sadece Kırım Tatarlarını etkilemediğini belirten Biletska, Kırım Tatarlarının gösterdiği direnişle Ukrayna’nın yeni bir milletleşme sürecine gittiğini vurguladı. Biletska, “Bu direniş sadece Kırım Tatarlarını değil tüm Ukrayna'yı ve tüm Ukrayna toplumunu değiştirdi. Kırım Tatarları, Ukrayna millletinin dah,⁰a kapsayıcı hale gelmesinde kilit bir faktör oldu. Ukrayna etnik temelli bir millet olmaktan uzaklaşıp vatandaşlık temelli bir millet olarak şekillenmeye başladı. Artık önemli olan etnik köken değil ortak değerler ve devlete bağlılıktır. Ve Kırım Tatarları da aslında böylece Ukrayna'da görünür bir hale geldi” şeklinde konuştu.

Biletska; Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Refat Çubarov, Rüstem Umerov, Nariman Celal, Tamile Taşeva, Camala gibi isimlerin işgalden sonra Kırım için verdikleri mücadeleyle, Ukrayna’da daha görünür hale geldiklerini ve ülkenin vatandaşlık temelli milletleşmede kilit rol oynadıklarını vurguladı. Biletska, “Onlar Kırım Tatar halkının sesi oldu ve Ukrayna’nın vatandaşlık temelli millet inşasında kilit rol oynayan figürlere dönüştüler.” ifadelerini kullandı.

KIRIM TATARLARI UKRAYNA'YA YENİ BİR VATANSEVERLİK ANLAYIŞI KAZANDIRDI

Uzman, aynı zamanda Kırım Tatarlarının Ukrayna’ya yeni bir vatanseverlik anlayışı kazandırdığını vurguladı. Konuyla ilgili değerlendirmesini, “Vatanseverlik, Kırım Tatarları sayesinde artık etnik kökene bağlı bir kavram olmaktan çıkarak devlete bağlılığın ön planda olduğu bir kavram oldu. Bir kişi aynı anda hem vatansever olabilir hem de kendi etnik kimliğini koruyabilir hatta bunu açıkça vurgulayabilir hale geldi.” şeklinde aktardı.

Kırım Tatarlarının bir milletin asimile olmadan da devlete entegre olabileceğinin en iyi örneği olduğunu vurgulayan Biletska; Kırım Tatar halkının kendilerini Ukrayna siyasi hayatının bir parçası olarak gördüğünün, iyi bir şekilde Ukraince konuşabildiklerinin ve aynı zamanda milli kimliklerini de yaşattıklarının altını çizdi. Uzman, “Kültürlerini sürdürmek ve Kırım Tatarlarının Ukrayna’nın ayrılmaz bir parçası olduğunu göstermek için büyük bir çaba gösteriyorlar. Ukrayna da artık bu farklılığı aktif bir şekilde destekliyor. Kırım Tatarlarını sadece milletin bir parçası olarak görmekle kalmıyor, aynı zamanda onların gelişimine de katkıda bulunuyor. Örneğin Ukrayna Enstitüsü; Kırım Tatarlarının tarihini, kültürünü, onların Ukrayna için verdiği mücadeleyi diğer Ukraynalılara anlatan birçok proje yürütüyor.” ifadelerini kullandı.

Biletska, aynı zamanda Kırım Tatarlarının Ukrayna devletinin azınlıklara karşı bakış açısını da değiştirdiğini kaydetti. Uzman, işgal öncesi için “Eskiden ne yazık ki Ukrayna’da milli azınlıklar, özellikle Kırım Tatarları, devletin öncelikleri arasında değildi.” bilgilendirmesini yaptı.

1990’lı yıllarda Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) üyelerinin yer aldığı Kırım Tatar Halk Temsilcileri Konseyi kurulduğunu ve Meclis’in resmî bir statüye sahip olmasa da Akmescit’te faaliyet göstermesinin Ukrayna’nın Kırım Tatarlarını siyasi olarak tanıması açısından önemli bir adım olduğunu vurguladı.

“UKRAYNA, ÖZGÜRLÜK İÇİN SAVAŞANLARIN ULUSUDUR VE KIRIM TATARLARI DA BU ULUSUN AYRILMAZ BİR PARÇASIDIR”

2014’ten sonra Ukrayna’nın Kırım Tatarlarına karşı bakış açısının değiştiğini belirten Biletska, Kırım Tatarlarının faaliyetlerinin aktif olarak desteklendiğini, yerli halk olarak tanındıklarını ve devlet kurumlarında yer aldıklarını kaydetti. İşgalden sonra Kırım Tatarlarının Ukrayna devlet yapısının bir parçası olduğunun görüldüğünü ifade eden Biletska, “En büyük örnek, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov Kırım Tatarıdır. Bir başka örnek olarak yakında gelecek olan Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Nariman Celal, köken olarak Kırım Tatarı.” şeklinde konuştu.

 Biletska, konuşmasını şu ifadelerle sonlandırdı:

“Kırım Tatarları artık sadece Ukrayna’nın bir azınlığı değil. Onlar Ukrayna’nın kimliğini ve geleceğini birlikte inşaat eden bir halktır. Ukrayna’nın kimlik anlayışı nasıl değişti bu durumda? Onur Devrimi’nden itibaren Ukrayna’da milli kimlik anlayışında büyük bir değişim yaşandı. Ukraynalılar, milletin sadece etnik köken veya dini baz alarak tanımlanmayacağını fark etti. Asıl önemli olan; ortak değerler, siyasi bağlılık ve özgürlük için mücadele etme kararlılığıydı. Bu değişim Kırım'ın işgali ve Donbas’taki savaşla daha da hızlandı. Kırım Tatarları Ukrayna’nın sadece müttefiki değil aynı zamanda vatandaşlık temelli ulusun eşit kurucuları oldu. Onların kararlılıkları ve Ukrayna ile duruşu toplumun millet kavramına bakışını değiştirdi. Ukrayna, özgürlük için savaşanların ülkesidir ve Kırım Tatarları da bu ülkenin ayrılmaz bir parçasıdır. Kırım Ukrayna’dır ve Ukrayna kalacak. Yaşasın Ukrayna, yaşasın Kırım Tatarları.”