Karadeniz'de tango: Erdoğan-Zelenskıy görüşmesi

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy İstanbul'da bir araya geldi. 8 Mart tarihinde gerçekleşen görüşmede Türkiye ve Ukrayna ilişkileri başta olmak üzere birçok konu ele alındı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Özçelik, Zelenskıy ve Erdoğan görüşmesini Kırım Haber Ajansına (QHA) değerlendirdi. 

KARADENİZ’DE TANGO: ZELENSKIY-ERDOĞAN GÖRÜŞMESİ

Mart ayınıın Türkiye’de diplomasi açısından hareketli geçtiğini kaydeden Prof. Dr. Sezai Özçelik, "1-3 Mart 2024 tarihleri arasında Antalya’da yapılan Antalya Diplomasi Forumu'ndan (ADF) sonra Dünya Kadınlar Günü’nde İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskıy ile Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, savaşın başlangıcından bu yana ikinci kez bir araya geldi." dedi.

1 Mart’ta Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov arasında yapılan resmî görüşmelerden sonra Ukrain-Türk liderlerinin buluşmasının anlamlı olduğunu söyleyen Özçelik, "Zelenskıy-Erdoğan görüşmesinde, Zelenskıy’ın Türkiye’nin barış görüşmelerinde arabuluculuk teklifini reddetmesi, aslında ADF resmî twitter hesabının takip edilmesiyle şaşırtıcı olmaktan çıkar. Çünkü bu foruma katılan Kırım Tatar heyetiyle sadece Ey Güzel Kırım ile ilgili fotoğraf ve haber verilirken Kırımoğlu, Çubarov ve Fidan’ın birlikte oldukları fotoğraflarının olmaması birinci veri olarak konulmalıdır. İkinci veri ise, başka ülkelerde özellikle Batı’da iyi karşılanmayacak ve savaş suçlusu olarak görülecek Lavrov ile ilgili Rus Dışişleri Bakanlığı twitter hesabının 'repost' edilmesi yanında konuşmasının canlı bağlantısı olarak toplamda Lavrov hakkında üç kere forum twitter sayfasında paylaşımda bulunulması anlamlı." değerlendirmesinde bulundu.

"UKRAİNLERİN, RUS DONANMASI’NA VERDİĞİ ZARAR KARADENİZ’DEKİ GÜÇ DENGESİNİ DEĞİŞTİRMEKTE"

Moskova ile ilişkisi olan iki NATO başkentinin Ankara ve Budapeşte olduğuna işaret eden eden Prof. Dr. Sezai Özçelik, "Türkiye bir yandan ateşkes ve barış görüşmeleri için çabalarken öte yandan Karadeniz Tahıl Koridoru ile diplomatik anlamda kendine bir alan açtı. Fakat bu alan giderek kapanıyor. İsveç’in NATO üyesi olmasının ardından Türkiye’nin elindeki kozlar azalıyor. Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan Rusya’nın ayrılmasının ardından Bulgaristan ve Romanya üzerinden Boğazların kullanılması bu rotanın güvenliği sağlandığı sürece şu anda sürdürülebilir gözüküyor. Karadeniz’deki üç NATO üyesi ülkenin de deniz mayınları ile mücadele etmek için anlaşma imzalaması da önemli. Son dönemde Ukrainlerin, Rus Karadeniz Donanması’na büyük zarar vermesi Karadeniz’deki güç dengesini değiştirmekte." ifadelerini kullandı.

"ZELENSKIY’IN TÜRK YAPIMI KORVETLERİN ÖNÜNDE ASKERİ KIYAFETLE POZ VERMESİ KREMLİN’E BİR MESAJ"

Zelenskıy'ın Erdoğan'la gerçekleştirdiği görüşme önceside gittiği Tuzla'daki tersane ziyaretini de değerlendiren Prof Dr. Özçelik, "Zelenskıy’ın İstanbul ziyaretinde Türk yapımı korvetlerin önünde askeri kıyafetle poz vermesi de Kremlin’e bir mesaj. Medvedev’in sözde haritasında tüm Karadeniz’in kuzeyinin Rusların gösterilmesine Karadeniz’in diğer tarafından verilen bu mesaja Külliye de güçlü şekilde destek vermeliydi. Bu harita aslında Türkiye’nin güvenliğine doğrudan saldırı. Öte yandan Türkiye’nin Rusya’ya uygulanan yaptırımların birçoğuna katılmaması sonucu on altı Türk şirketinin ABD tarafından kara listeye alınması da bu noktada belirtilmeli. Batı’nın kırmızı çizgilerini geçmemeye çalışan Ankara dış politika bürokrasisi bunu ne kadar götürebilir. Bu büyük bir soru." yorumunda bulundu.

"NASIL BİZ MİSAK-I MİLLİ SINIRLARI İÇİN SAVAŞTIKSAK UKRAİN HALKI DA UKRAYNA'NIN İŞGALDEN KURTARILMASINI İSTİYOR"

Prof. Dr. Sezai Özçelik, Zelenskıy ile Erdoğan görüşmesinde üç önemli mesaj verildiğini belirterek, şu şekilde açıkladı:

"Birincisi, Zelenskıy, Ukrayna’nın 2014 yılından bu yana işgal altındaki toprağı Kırım’da yaşayan Kırım Tatarlarının Ukrain vatandaşları olarak haklarını savunduğunu ve insani anlamda bu konuda Erdoğan’ın kişisel gücünü kullanabileceğine inandığını belirtti. Güncellenen ve Türk tarafına sunduğu listedeki Kırım Tatarlarının esaretten kurtulması konusunda Erdoğan’ın diplomatik ve kişisel olarak destek olacağını söylemesi önemli. İkincisi, barış görüşmeleri için İstanbul yerine İsviçre’yi adres gösterdi. Rusların olmayacağı bu zirvede, Türklerin yer alması isteğini belirtti. Üçüncüsü, Türkiye ile iş birliğine devam sinyali verilmesi savaş sonrası barış döneminde iki ülkenin Karadeniz’i barış ve refah denizi getireceğinin sinyalini de verdi. Karadeniz’de barış tangosunun yapılması mümkün. Ancak bunun için Rusya’nın yenilmesi ve Karadeniz havzasına yönelik yayılması politikalarından vazgeçmesi gerekiyor. Belki bu görüşmenin en önemli sonucu, Türk tarafının Ukrayna halkının tıpkı bizim Kurtuluş Savaşı’na benzer bir mücadele verdiğini anlamasıdır. Nasıl biz Misak-ı Milli sınırları ve özgürlüğümüz için savaştıysak Ukrain halkı da Kırım Tatarları ile birlikte tüm Ukrayna topraklarının işgalden kurtarılmasını istiyor. Aslında sorun karmaşık jeopolitik ve stratejik kavramlar yerine insancıl bir istek: Ukrain ve Kırım Tatar halkları özgür, demokratik, insan haklarına saygılı ve hukukun üstünlüğüne inanan AB ve NATO üyesi bir Ukrayna’da yaşamak istiyor."