Prof. Dr. Özçelik: Savaş tırmanacak, İstanbul sahadaki son barış görüşmesi olabilir

Dilara Dilşah KAYA
QHA Ankara

Ukrayna ve Rusya heyetleri, 2 Haziran 2025 tarihinde İstanbul’da bir araya geldi. Barış görüşmelerinin tercihi, yine İstanbul oldu. Çankırı Karatekin Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Özçelik; İstanbul’da gerçekleşen görüşmeleri, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın üç lideri Türkiye’de bir araya getirme önerisini ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) bu süreçte nasıl bir politika izleyeceğini Kırım Haber Ajansına (QHA) değerlendirdi.

“UKRAYNA BÜYÜK BİR STRATEJİ İZLEYEREK BAŞARI KAZANDI”

Gerçekleşen görüşmelerin Türkiye’nin arabuluculuk yaptığı son görüşme olabileceği değerlendirmesini yapan Prof. Dr. Özçelik, sonraki görüşmelerin de liderler düzeyinde yapılmayacağını düşünüyor. Ukrayna’nın büyük bir strateji izleyerek büyük bir başarı kazandığını vurgulayan Özçelik, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy ve ABD Başkanı Donald Trump’ın şubat ayında gerçekleştirdikleri Oval Ofis görüşmesindeki atmosferi anımsatarak şu ifadeleri kullandı:

Bu, Türkiye’nin belki de son arabuluculuğu olabilir. Ben, bundan sonra liderler düzeyinde buluşulacağını düşünmüyorum. ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’a bundan 3 ay önce Oval Ofis’te ‘Elinde hiçbir kart yok’ demişti. Ukraynalılar ellerinde kartları olduğunu gösterdiler. Hiç kimsenin beklemediği bir şey yaptılar. Büyük bir strateji izleyerek başarı kazandılar. Sahada ve masadaki her şeyin değiştiğini düşünüyorum. O yüzden savaşın artık evrileceğini düşünüyorum. En son yapılan anlaşmada da esir takası konusu baya ayrıntılı olduğu için bir daha anlaşma ve müzakere yapmak için bir koz kalmıyor. Çünkü tek müzakere edecekleri konu esir takasıydı. Onun da kapsamını genişlettiler. Hem hasta olanları hem de 18-25 yaş arasında olanları da içine alacak şekilde bir esir takası yapacaklarını belirttiler.

“BU, SAHADAKİ SON BARIŞ GÖRÜŞMESİ, SAVAŞ DAHA DA TIRMANACAK”

Trump’ın belki son kez Zelenskıy ve Putin ile yüz yüze görüşme önerisi olabileceğini ama Putin’in bunu kabul edeceğini düşünmediğini aktaran Özçelik, “Bu, sahadaki son barış görüşmesi. Bundan sonra savaşın daha da hızlanacağını, tırmanacağını düşünüyorum. İkinci Dünya Savaşı’ndan ve Napolyon zamanından bu yana bu coğrafyalarda yaz aylarında savaşlar tırmanıyor. Ben de savaşın her iki taraf açısından yazın tırmanacağını söyleyebilirim.” ifadesini kullandı.

PUTİN, ERDOĞAN’A SURİYE KONUSUNDA SİNİRLİ OLDUĞU İÇİN CEZALANDIRMAYA ÇALIŞIYOR

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’ı ABD Başkanı Donald Trump’ı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i barışı görüşmek üzere Türkiye’ye davet etmesi hakkında ise Özçelik, değerlendirmesinde şu ifadelere yer verdi:

Erdoğan aslında burada hem kendi kredibilitesini hem de Türkiye’nin kredibilitesini masaya koyuyor. Zelenskıy her zaman Erdoğan’a ve Türkiye’ye saygı duyduğunu gösterdi. Fakat Putin, son iki görüşmede de yaptığı gibi bundan sonra da aynı davranacak. Putin, Suriye konusunda Türkiye’den özellikle de Erdoğan’dan bir darbe yediği için bunu hazmedemedi. Erdoğan, burada elini taşın altına koyuyor. Putin de bu elin taşın altında kalmasını istiyor. Putin, aslında Türkiye’yi ve Erdoğan’ı, Suriye konusunda önceki görüşmeleri yok sayarak bölgede ABD ile birlikte hareket ettiği için bu şekilde cezalandırabileceğini düşünüyor. Bu nedenle Putin hem Erdoğan’ı hem de Türkiye’yi kredibilite konusu bakımından zor durumda bırakıyor.

RUSYA ZAMAN KAZANMAYA ÇALIŞIYOR

Bu süreçte Putin’in yapması gerekenin tıpkı Zelenskıy’ın yaptığı gibi İstanbul’a gelmek olduğunu vurgulayan Özçelik, “Putin gelebilecekken gelmemeyi tercih etti. Barış önerisini ilk o sunmasına rağmen tam tersi yönünde adımlar attı.” şeklinde konuştu. Putin’in attığı adımın beklenen bir adım olduğunun altını çizen uzman, Rusya’nın zaman kazanmaya çalıştığına dikkat çekerek “Biz; Putin’in, Kremlin’in, Lavrov’un dış politikasını biliyoruz. Şu an sadece zaman kazanmaya çalışıyorlar. Fakat bunun ben ters etki yaratacağını düşünüyorum. Erdoğan’ın bu önerisini kabul eder gibi gözüküp, her iki görüşmede de olduğu gibi gelmeyeceğini ve bir liderler zirvesi için buluşmayacağını düşünüyorum.” ifadesini kullandı.

UKRAYNA’DAN NET MESAJ: BİZ BU SAVAŞI SÜRDÜREBİLİRİZ

Ukrayna’nın 1 Haziran 2025 tarihinde Rus Hava-Uzay Kuvvetlerine ait havaalanlarına gerçekleştirdiği özel operasyon ile ABD’ye ve Avrupa’ya güçlü mesajlar verdiğine dikkat çeken Özçelik, ABD’nin bundan sonra izlemesi muhtemel olan politikası hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:

Ukrayna, Rus havaalanlarına gerçekleştirdiği saldırılarla aslında Trump’a ‘Biz sizsiz de bu savaşı sürdürebiliriz’ mesajını verdi. Bu saldırılarda Rusya’ya da bir mesaj verildi ama asıl mesaj ABD ve Avrupa’ya idi. ‘Biz bu savaşı ne olursa olsun sürdürürüz’ politikasıyla, 30 milyonluk SİHA'larla, milyarlarca dolarlık Rus ordusuna kayıp yaşattılar. Koca bir filoyu yok ettiler. Zelenskıy aslında Trump’a şunu söylüyor: Biz sizsiz veya sizle, bu savaşı sürdüreceğiz ama sizinle olması hem sizin güvenliğiniz açısından hem de iç politika açısından daha iyi olur.

“PUTİN MASADA OLDUKÇA BARIŞTAN SÖZ ETMEK MÜMKÜN DEĞİL”

Trump’ın iktidara geldiğinde savaşı 24 saatte bitireceğini yönündeki söylemlerini anımsatan Özçelik, ABD Başkanının savaşın bitmeyeceğini, Putin ile bu işin yürümeyeceğini gördüğünü kaydetti. Burada verilen mesajın ‘Bu iş Putin’siz halledilmeli’ olduğu yönünde açıklama yapan uzman, değerlendirmesinde “Putin masada oldukça barıştan söz etmek mümkün değil. Ukrayna ve Batı tarafı da Trump’ın eninde sonunda bunu anlamasını ümit ediyor. Bu bağlamda Ukraynalılar savaşı sürdürebileceğini ve devam edebileceğini gösterdi. Putin’in karşı hamlesi ne olur? El yükseltir mi? Taktik nükleer silah kullanabilir mi? Bilemiyoruz.” ifadelerine yer verdi.

TRUMP YARDIMLARI ARTIRABİLİR

Putin’in ve Kremlin’in Ukrayna’nın gerçekleştirdiği özel operasyona bir tepki vermesinin beklendiğini belirten Özçelik, savaşın Rusya’nın tepkisine göre şekilleneceğini düşünüyor. Özçelik, “Tepki konvansiyonel düzeyde kalırsa, bu bağlamda Trump’ın ve Ukrayna’ya daha fazla yardım edebileceğini düşünüyorum.” ifadeleriyle değerlendirmesini sonlandırdı.