10 Ekim’de Kıyiv'de, otuz yılı aşkın süredir tanıdığım bir Kırımlı siyasetçiyle görüştüm. Elbette sohbetimizin ana konusu Kırım’dı; bugünü ve geleceği.

Görüşme sırasında defalarca şunu vurguladı:

“Batı, Putin’in ölümünden sonra yaşanacak ‘iktidar değişimi’ döneminde uygulanacak ortak bir eylem planına sahip olmalı.”

Bu düşünceye katılmamak mümkün değil. Bu nedenle, konuyla ilgili kendi değerlendirmelerimi paylaşmak istiyorum.

******

Diktatör Putin’in ölümü yalnızca Rusya için değil, tüm dünya için de bir dönüm noktası olacak. Şimdiden açıkça görülüyor ki, Putin sonrası Ukrayna-Rusya Savaşı'nın seyrine ilişkin farklı senaryolar, Ukrayna ve uluslararası toplumdan anlık tepkiler değil, önceden hazırlanmış ve Ukrayna ile ortaklarının üzerinde uzlaştığı bir stratejik plan gerektirecek.

Putin rejimi, kişisel sadakat ilkesiyle birbirine kenetlenmiş bir güç dikeydir; korku, yolsuzluk ve körü körüne bağlılık üzerine kuruludur. Zirvesi çöktüğünde, piramidin içinde iktidar mücadelesi başlayacaktır.

Kolluk kuvvetleri yetkilileri, oligarklar ve bölgesel elitlerden oluşan rekabet halindeki gruplar, hem kaynakları hem de “büyük devlet”in sembolik mirasını ele geçirmeye çalışacaktır. Çevre bölgelerde ayaklanmalar patlak verebilir; zorla Ruslaştırmanın yol açtığı aşağılanmanın aşırıya ulaştığı ulusal cumhuriyetlerde, millî güçler ve yer yer silahlı eylemler (gösteriler/direnişler) aktifleşecektir. Aynı anda, yenilgilerle moral olarak çökmüş Rus ordusu kontrolünü kaybedebilir.

******

Böyle bir durumda, Moskova'daki yeni yönetim, zaman kazanmak amacıyla büyük olasılıkla savaşı dondurmaya çalışacaktır. Görünürde “barış” adına, gerçekte ise iç istikrarı sağlamak ve ülke üzerindeki kontrolü korumak için ateşkes veya “çatışmaları geçici olarak durdurma” teklifleri gelebilir.

Bu nedenle Batı, “geçici barış” tuzağına düşmemelidir. Gerçek adımlarla desteklenmeyen hiçbir ateşkes kabul edilmemelidir. Bunu önlemek için Ukrayna ve müttefikleri, hemen şimdi, bugünden itibaren net bir plana sahip olmalıdır.

******

Bu Plan'ın temel maddeleri şöyle tanımlanmalıdır:

Derhal Ateşkes: Hiçbir ateşkes, Rus birliklerinin Kırım dâhil olmak üzere Ukrayna topraklarından tamamen çekilmesi olmadan gerçekleşemez.

Yasa Dışı Yerleşimcilerin Sınır Dışı Edilmesi: Ukrayna'nın işgal altındaki topraklarına yerleşen tüm Rusya vatandaşları, yabancılar ve vatansız kişiler Ukrayna devleti sınırlarının dışına çıkarılmalıdır.

Uluslararası Kontrol: Ukrayna ve Rusya arasındaki devlet sınır hattına BM, AGİT misyonları ve uluslararası gözlemciler yerleştirilmelidir.

Savaş Suçlarının Cezalandırılmasının Kaçınılmazlığı: Ukrayna’ya ve vatandaşlarına karşı suç işleyen hiç kimse adaletten kaçamamalıdır. Ancak uluslararası adalet kurumları, yeni Rus rejiminin temsilcileriyle iş birliği yapmaları koşuluyla cezada indirim sağlayan özel anlaşmalar yapabilir.

Rusya’daki Halkların Kendi Kaderini Tayin Hakkının Desteklenmesi: Moskova tarafından onlarca yıldır ezilen halkların; Çeçenler, İnguşlar, Tatarlar, Başkurtlar, Dağıstan halkları, Sibirya ve Uzak Doğu’nun yerli halkları meşru özgürlük talepleri tanınmalıdır. Olası bağımsızlık veya konfederal devlet biçimleri, Batı tarafından Rusya’nın sömürgesizleştirilmesinin kaçınılmaz ve zorunlu bir aşaması olarak kabul edilmelidir.

Silahsızlanma (Demilitarizasyon) ve Demokratikleşme: Yeni Rusya, ancak Ukrayna’ya verdiği zararları tazmin edip, ordusunu ve güvenlik aygıtını yeniden yapılandırıp, özgür seçimler düzenleyip yeni bir anayasa kabul ettikten sonra uluslararası topluma geri dönebilir.

******

Böylesine önceden hazırlanmış bir plan, 1990’ların başında yapılan hataların -Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle birlikte Rus emperyalizminin ortadan kaldırılmaması- tekrarlanmasını önleyecektir. Bu kez uluslararası toplum kararlı davranmak zorundadır. Aksi takdirde Moskova geri dönecek, bu kez artık durmamak üzere.