Ukrayna Dışişleri Bakanlığı: KTMM'nin yasaklanması, Kırım Tatarlarının özgürlük ruhunu engelleyemedi

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın Kırım Tatar Milli Meclisinin faaliyetlerini yasaklamasının 9. yıl dönümü nedeniyle yaptığı açıklamada; yasağın Kırım Tatar halkının özgürlük mücadelesini durduramadığını, baskılara ve ihlallere rağmen Kırım Tatarlarının kendi topraklarında barış ve özgürlük için direnişini sürdürdüğünü vurguladı.

Bakanlığın 26 Nisan 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, tam dokuz yıl önce Kırım’daki Rus işgal yönetiminin Kırım Tatar Milli Meclisini "aşırılıkçı" bir örgüt olarak nitelendirerek faaliyetlerini yasakladığı hatırlatıldı. Bu yasağın; Kırım Tatarlarını itibarsızlaştırma, Kırım’daki tüm yerli halkların milli kimliğini yok etme ve kültürlerini, dillerini ve geleneklerini unutturma amacı taşıdığı belirtildi. Ayrıca Rus yönetiminin bu eylemlerinin; Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına Dair Uluslararası Sözleşme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve BM Yerli Halklar Hakları Bildirgesi başta olmak üzere birçok uluslararası hukuk norm ve ilkelerini tamamen hiçe saydığının altı çizildi.

KTMM'nin faaliyetlerine getirilen yasağa rağmen Kırım Tatar halkının özgürlük ruhunun halen ayakta olduğuna dikkat çeken Dışişleri Bakanlığı, tüm baskılara rağmen Kırım Tatarlarının, 11 yıldır kendi topraklarında barış içinde yaşama hakları için direnişi sürdürdüğünü vurguladı. Açıklamada; bugün 224 Kırım sakininin hâlâ hukuksuz şekilde Rusya tarafından alıkonulduğu, bunlardan 134’ünün ise Kırım Tatarı olduğu belirtildi.

"İŞGAL BİR GÜN BİTECEK VE ADALET YERİNİ BULACAK"

Moskova’nın tarih boyunca Kırım Tatar halkını yok etmeye ve anayurtlarından sürmeye çalıştığı hatırlatılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Ancak Rus işgali geçicidir; Kırım Tatarlarının, Ukraynalıların ve diğer Kırım sakinlerinin özgür yaşama arzusu ise sonsuzdur. Tutumumuz değişmedi: Kırım, Ukrayna’dır. Ne kadar sürerse sürsün, bir gün işgal bitecek ve adalet yerini bulacak. Kırım Tatar Milli Meclisi, mutlaka Kırım’da yeniden faaliyet gösterecek ve baskı ile zulme karışan herkes, uluslararası hukuk normlarının gerektirdiği şekilde cezalandırılacaktır.”

KTMM YASAĞI

Dönemin sözde Kırım Savcısı Natalya Poklonskaya, Şubat 2016'da Kırım Tatar Milli Meclisini kapatmak için mahkemeye başvurdu. Sözde Savcı Natalya Poklonskaya’nın dilekçesi ile ilgili duruşmalar, 3 Mart 2016 tarihinde yapılmaya başladı. Poklonskaya, "mahkeme kararını" beklemeden 13 Nisan 2016 tarihinde “Kırım Tatar Milli Meclisinin faaliyetlerinin askıya alınması ile ilgili” karar yayımladı. 18 Nisan 2016 tarihinde ise Rusya Adalet Bakanlığı, Rusya tarafından işgal edilen Kırım’ın sözde Savcısı Natalya Poklonskaya’nın kararı üzerine Kırım Tatar Milli Meclisini “aşırıcı faaliyetler gerçekleştirmesi nedeniyle faaliyetleri askıya alınan dini ve sivil toplum kuruluşları listesine” dahil etti. 26 Nisan 2016 tarihinde yapılan duruşmada, Kırım'daki işgalci Rus yönetimine bağlı "mahkeme", Kırım Tatar Milli Meclisini aşırıcı örgüt kabul ederek faaliyetlerine yasak getiren hukuk dışı bir karar aldı.

Rusya’nın başkenti Moskova’daki Rusya Yüksek Mahkemesi, 29 Eylül 2016 tarihinde Kırım’ın sözde Yüksek Mahkemesinin, 26 Nisan 2016 tarihli Kırım Tatar Milli Meclisinin faaliyetlerini yasaklama kararına ilişkin temyiz dilekçesini incelendi. Rusya Yüksek Mahkemesi, Meclisin temyiz dilekçesini reddetti ve böylece bu yasağı "onadı."

BM ADALET DİVANI KARARI

Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Adalet Divanı, 19 Nisan 2017 tarihinde Ukrayna’nın Rusya Federasyonu’na karşı açtığı dava çerçevesinde ilk kararını açıkladı. Adalet Divanı, Rusya tarafından işgal edilen Kırım’da milli azınlıkları koruma amaçlı Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme'yi ihlal ettiğinden dolayı Rusya’ya karşı sınırlayıcı tedbir uygulanmasını onayladı.

Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Adalet Divanının kararını açıklayan hakim Ronny Abraham, işgalci Rusya’ya, Kırım Tatar Milli Meclisinin faaliyetlerinin yasaklanması dahil Kırım Tatarlarına karşı baskılara son verme çağrısı yaptı.