Ukrayna Büyükelçisi Bodnar: Türkiye arabuluculuk faaliyetleriyle dünyaya küresel bir oyuncu olduğunu gösterdi

Mustafa KOÇYEGİT
QHA Ankara

Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Vasıl Bodnar, Kırım Haber Ajansına (QHA) verdiği özel röportajında; geçen günlerde Rus parlamentosunun alt kanadı olan Dumanın Uluslararası İlişkiler Komitesi Üyesi Dmitry Belik'in Ukrayna'da inşa edilen Baykar fabrikasının Rusya için meşru bir hedef olduğu söylemini, 2022 yılı şubat ayından günümüze Türkiye ile Ukrayna arasındaki ilişkileri ve işbirliğini, şubat ayı başında iptal edilen Vladimir Putin'in Türkiye ziyaretini ve 5 Kasım 2024 tarihinde gerçekleşecek Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinin olası sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

"RUSYA’YA NE KADAR KARŞILIK VERİRSEN O KADAR KOLAY ANLAŞIRSIN"

Büyükelçi Vasıl Bodnar, Türk hava savunma şirketi Baykar tarafından Ukrayna'da inşa edilen tesise yönelik Rus Duması üyesinin sözlerine yönelik olarak, "Öncelikle Rusya’nın hareketlerinin çoğunlukla irrasyonel olduğunu, her şeyin beklenebileceğini ve Ukrayna’nın da savaş durumunda olması nedeniyle her türlü duruma karşı hazırlıklı olmamız gerektiğini ifade etmek isterim." ifadelerini kullandı.

"Bu noktada Baykar Makinanın kıymetli yöneticilerinin cesaretini ve yürekliliğini bir kez daha takdir etmek istiyorum. Çünkü savaşa rağmen fabrikayı inşa etme kararı aldılar." diyen Vasıl Bodnar, inşa edilen fabrikanın, Ukrayna ile Türkiye arasındaki stratejik iş birliğinin önemli bir göstergesi olduğunu belirtti.

Bodnar, Baykar tarafından gerçekleştirilen yatırımın Ukrayna’nın yeniden inşasına büyük katkı sağlayacağını ve Ukrayna’ya yönelik umut ve güveni de kanıtlayacağını kaydetti.

Rusya'nın Baykar'a ait tesise yönelik saldırı gerçekleşmesi durumunu değerlendiren Büyükelçi, şu ifadelere yer verdi:

"Rus füzesinin Baykar Makinanın Ukrayna’daki fabrikasını hedef alması durumunda, bu olayın Türk-Rus ilişkilerine nasıl etki yaratabileceğini düşünelim. Örneğin, İstanbul Boğazı Rus petrol tankerlerine kapatılabilir mi? Çok basit bir çözüm olur. O yüzden Rusya’nın bu tarz tehditlerine Türkiye’nin verebileceği cevaplar var. Rusya’ya ne kadar karşılık verirsen o kadar kolay anlaşırsın. Dolayısıyla bu durumda Türkiye, Rusya’nın tehditlerine karşılık verebileceği etkili nüfuz etme ve etkileme yöntemlerine sahiptir. Rusların metotlarına bakacak olursak, geleneksel olarak her zaman yalan, manipülasyon, propaganda ve dezenformasyondur. Bunlar en üst kademelerdeki yöneticiler tarafından da aktif olarak kullanılıyor. O yüzden Rusya'ya kulak vermek yerine Rusya'ya karşı koymalıyız. Sadece o zaman sonuca ulaşabiliriz. Saldırgana müsamaha gösterilmesi hiçbir zaman kimseye çıkar getirmez ve bölgemizde istikrar sağlamaz. Saldırgan her zaman cezalandırılmalıdır. Bu yüzden Ukrayna tüm suçluların tespit edilmesine ve onların uygun bir şekilde cezalandırılmasını sağlamaya yönelik çabalarını sürdürecek."

"TÜRKİYE'NİN UKRAYNA’NIN ÇIKARLARINA UYGUN VE ÇOK DOĞRU BİR TUTUM SERGİLEDİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ"

Türkiye ile Ukrayna arasında stratejik ortaklık düzeyinde çok yönlü iş birliği kurulduğunu belirten Bodnar, "Türkiye'nin Ukrayna’nın çıkarlarına uygun ve çok doğru bir tutum sergilediğini düşünüyoruz. Bu tutum zor zamanlarda Ukrayna’yı desteklemekten ibarettir. Türkiye Cumhuriyeti'nin siyasi tutumunu inceleyecek olursak, ne 2014’teki Kırım’ın yasa dışı ilhakını tanıdı, ne de 24 Şubat 2022’den sonra Rusya’nın saldırganlığına destek verdi." şeklinde konuştu.

Türkiye'nin Ukrayna’nın barışı sağlama konusundaki siyasi çabalarına destek verdiğini vurgulayan Vasıl Bodnar, "Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’ın Barış Formülü kapsamında gerçekleştirilen toplantılara, Kırım Platformu zirvelerine katılıyor, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası örgütlerin kabul ettiği Ukrayna konulu kararlara destek veriyor; dolayısıyla bu anlamda Türkiye tamamen Ukrayna'nın yanındadır." dedi.

Ukrayna ile Türkiye arasındaki iş birliğinin önemli kalemlerinden birinin de Karadeniz’deki güvenliğin sağlanması olduğunu kaydeden Büyükelçi, "Bölgedeki seyrüsefer güvenliğine büyük katkılar sağlayacak olan Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz'i mayınlardan temizleme girişimini destekliyoruz." açıklamasında bulundu.

"TÜRKİYE ARABULUCULUK FAALİYETLERİYLE DÜNYAYA KÜRESEL BİR OYUNCU OLDUĞUNU GÖSTERDİ"

Türkiye'nin Ukrayna'ya yönelik gönderilen yardımlarda lider ülkelerden biri olduğuna ve savaşın başlaması sonrasında yüz binlerce Ukrayna vatandaşının Türkiye'ye sığındığını ve 6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri sonrasında Ukrayna'nın arama kurtarma ekiplerini gönderen ilk ülkelerden biri olduğunu hatırlatan Bodnar sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"Tahıl girişimi anlaşmasının imzalanması ve yürütülmesi, saldırgan ülkeyle iletişim kurulması, savaş esiri ve siyasi mahkûm değişimi gibi pratik konuların çözülmesi gerektiğinde Türkiye çok ciddi liderlik özelliklerini sergiledi ve arabuluculuk faaliyetleriyle dünyaya küresel bir oyuncu olduğunu gösterdi. Bizzat Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye Cumhuriyeti hükûmetinin diğer kurumları süregelen çatışmada ara buluculuk faaliyetleri için büyük bir çaba ve emek sergiledi. Şu ana kadar bu alanda gerçekleştirilen faaliyet ve çabalar arasında en başarılı örneği teşkil etti."

Ukrayna ile Türkiye arasındaki savunma sanayi alanındaki iş birliğinin savaş sonrasında durmadığını, Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu motorların Ukrayna tarafından sağlanmaya devam ettiğini ve Türkiye'den Ukrayna'ya zamanında sağlanan teçhizat ve ekipmanların savaşta kritik rol oynadığı vurgulayan Vasıl Bodnar, "Özellikle Bayraktar SİHA Ukrayna-Rusya Savaşı'nın gazisi oldu ve Ukrayna'da kahraman olarak anılıyor." ifadelerini kullandı.

"TÜRK İŞ DÜNYASI, DÜNYANIN EN CESUR İŞ ÇEVRELERİNDEN BİRİ"

Savaşın devam etmesine rağmen Ukrayna’nın yeniden inşası konusunda çalışmalar yürütüldüğünü kaydeden Büyükelçi Bodnar, "Bu sürece büyük katkı sağlayan Türk iş dünyasını takdir etmek ve minnettarlığımı belirtmek istiyorum. Dünyanın en cesur iş çevrelerinden biri olduklarını sergilediler. Aynı zamanda iki ülke arasındaki serbest ticaret anlaşmasının da onaylanıp yürürlüğe girme arifesindeyiz ve bu anlaşmanın hem ticari hem diğer alanlardaki iş birliğine büyük katkı sağlayacağına inanıyorum." dedi.

Büyükelçi, Türkiye Ukrayna ilişkin olarak sözlerini şekilde sürdürdü:

"Bununla birlikte savaş sona erdiğinde ülkeler arasındaki hava ulaşımının, tüm ulaşımının yeniden sağlanacağına inanıyoruz ve bu sadece ihtiyaç dahilinde değil turistik amaçlarla da seyahati yeniden başlatacaktır. Savaş öncesi yaklaşık her yıl iki milyon Ukrayna vatandaşının Türkiye'yi ziyaret ettiğini hatırlatmak isterim. Ukrayna halkı nezdinde bir turistik nokta olarak Türkiye çok seviliyor. Savaş bittiğinde bunun savaş öncesi seviyenin de üstüne çıkacağını düşünüyorum. Türk vatandaşlarının da Ukrayna'ya ilgi göstereceğini ve eskiden olduğu gibi sadece Osmanlı miraslarını değil aynı zaman kahraman kentlerimizi ziyaret edeceğini umuyorum. Örneğin, Moskova kruvazörünün battığı bölge gibi farklı noktaların da turistik olarak ilgi odağı olacağını düşünüyorum."

"PUTİN KORKAK BİR KİŞİ OLARAK YURT DIŞINA ÇIKMAKTAN ÇEKİNİYOR"

Vasıl Bodnar, Şubat ayı başında Putin'in iptal edilen ziyaretini ise, "Bunlar Rusya'nın irrasyonel hareket etme eğiliminden kaynaklanıyor. Sabah verdikleri kararı akşam değiştirebiliyorlar veya Ukrayna devletine saldırmak gibi akıl almaz kararlar verebiliyorlar. Aslında binbir tür neden olabilir ama bu soru kararından dönen saldırgan devlete sorulmalı." şeklinde yorumladı. Bodnar ayrıca, "Ukraynalı çocukları kaçırma suçundan dolayı uluslararası ceza mahkemesinin Putin hakkında arama kararı çıkartığını hatırlatmak isterim. Muhtemelen, korkak bir kişi olarak yurt dışına çıkmaktan çekiniyor. Ayrıca bunun can güvenliği tehdidi ile ilgili şahsi kararı da olabilme ihtimali var." ifadelerini kullandı.

Türkiye ile Rusya arasındaki temaslara ilişkin olarak da değerlendirmede bulunan Büyükelçi şu şekilde konuştu:

"Bildiğiniz gibi, daha geniş çaplı işgal saldırısı öncesinde biz iki paralel iş birliği yolu oluşturduk; Ukrayna ile Türkiye arasındaki stratejik iş birliği ve Türkiye'nin Rusya'yla olan pragmatik çıkarlara dayanan iş birliği. Elbette Rusya ile Türkiye arasındaki temaslar, Ukrayna’da duygusal tepkilere yol açabiliyor. Aslında Ukrayna halkının bu duygusal tepkileri anlayışla da karşılanabilir çünkü Rusya bize çok fazla acı verdi ve vermeye devam ediyor. Diğer taraftan Türk dostlarımızın da ifade ettiği gibi Türkiye Rusya arasındaki bu görüşmelerde Ukrayna’nın çıkarını da savunmaya hazırlar. Bu tip temasların başarısını, esir değişimi ve Tahıl Koridoru Anlaşması gibi örnekler üzerinden görüyoruz."

"UKRAYNA’YA ASKERÎ TEKNİK VE MADDΠYARDIM AKIŞININ DEVAM ETMESİ GEREKİYOR"

Kendisine yöneltilen soru üzerine 2024 yılı sonunda ABD'de gerçekleşek başkanlık seçimleri sonuçlarının olası sonuçlarını da değerlendiren Bodnar, "Elbette Amerika’daki bu iç siyasi durum, Ukrayna’ya sağlanan askerî ve maddî desteğe yansıyor ve bunu şu anda hissediyoruz. Rus saldırganlığına karşı savunmasını devam ettirebilmesi için Ukrayna’ya askerî teknik ve maddî yardım akışının devam etmesi gerekiyor. Yoksa tüm NATO ülkeleri tehdit altında olacak çünkü Rusya’nın saldırgan çabalarının azalmadığını sadece büyüdüğünü görüyoruz." dedi.

"Elbette ki, kimi başkan seçecekleri konusunda Amerikan halkı karar verecek. Ama şu an siyasi mücadele çerçevesinde seçimleri kazanmak amacıyla farklı söylemler kullanılıyor. Çünkü bu adayların ana hedefi. Dolayısıyla bu süreçte daha çok beklenmedik mesaj ve işaret gündeme gelebilir diye düşünüyorum. Kaldı ki, Sayın Trump’ın eski başkanlık döneminde ne kadar beklenmedik hareketler sergileyebileceğini hepimiz gördük." değerlendirmesinde bulunan Vasıl Bodnar, "Diğer taraftan Ukrayna için Amerika’da iki parti tarafından da desteklenmek çok önemli. Sadece tek parti tarafından desteklenmek bize çıkar sağlamaz." ifadelerini kullandı.

Oluşan bu durumunda Ukrayna açısından ders alınması gereken bir örnek olduğunu söyleyen Bodnar, "Ukrayna veya herhangi bir devlet, yabancı desteğe bağımlı olmamalı. Bu bağlamda, özellikle ABD’deki bu iç durum bize şunu gösteriyor, savaşa devam edebilmek için iç üretime yönelmeli ve daha çok savunma sanayi kompleksimizi geliştirmeliyiz. Mühimmat ve ordunun ihtiyaç duyduğu diğer teçhizatları kendi kaynaklarımızla üretmeye odaklanmalıyız." şeklinde konuştu.

"SAVAŞ YARIN BİTSE BİLE, RUSYA İLE UKRAYNA ARASINDAKİ GERGİNLİK ON YILLARCA SÜRECEK"

"Devam eden Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşında çıkarılabilecek en iyi derslerden biri de -Türkiye de bunu çok güzel bir şekilde uyguluyor- kendi savunma sanayisinin geliştirilmesi ve bütçelerde savunmaya daha fazla pay bırakılmasıdır." değerlendirmesinde bulunan Bodnar, sözlerini şu şekilde noktaladı:

"Bizim durumumuzu örnek alırsak, Savaş yarın bitse bile, Rusya ile Ukrayna arasındaki gerginlik on yıllarca sürecek. Bununla birlikte savaşın belli avantajları da var. Mesela, inovasyon ihtiyacının oluşması gibi ama aynı zamanda ülkelerin ekonomisi ve savunmasındaki zayıf noktalarını ortaya çıkarıyor. Bu yüzden, tüm ortaklarımızı hem bize savunma desteği sağlamaya hem de bizim savunma deneyimimizi incelemeye ve olası saldırganlık durumunda düşmana karşı koyabilmek için kendi savunma kabiliyetlerini arttıracak tüm sistemleri iyileştirmeye davet ediyorum. Ve bu; seferberlik, savaş durumunda ekonominin desteklenmesi, yüksek teknolojileri, hava savunma sistemleri gibi devletin başarılı savunması için gereken birçok farklı alanı kapsıyor."